Амал мейрамының батыста ғана тойлануының сыры не? Бұл күнді неге бүкіл халық болып атап өтпейміз? Таңбатанушы мен этнографтың осы жөніндегі пікірін ұсынамыз.

Зейнеткер-педагог, таңбатанушы Мұрат Ақмырзаев бұл мейрамды Қазақстанның батысы ғана емес, бүкіл түркі жұрты тойлаған деген болжам айтып отыр.

«Менің ойымша, мейрамның пайда болуы, қалыптасуы дәл осы батыста өткен сияқты. Өркениетті Майя мемлекетінде тасқа салынған суреттерден осы мейрамның көріністерін байқауға болады. Олар да наурыз айының ішінде өткізген. Негізінен бұл мейрамның аты «көрісу» емес, «амал» деп аталады. Амал — күнделікті іс-әрекетіміз.

Wunder academy - Алматыдағы алғашқы жекеменшік инклюзив мектеп. Мұнда денсаулығында, дамуында кінәраты бар балалар көпшілікпен бірге оқиды. Олардың арасында буллинке тап болғандары да бар. Әлеуметтік инклюзив бағдарламалар қорының президенті, Wunder academy негізін қалаушылардың бірі Салтанат Мұрзалинова-Яковлева инклюзив мектеп туралы толығырақ айтып берді.

— Салтанат ханым, инклюзив мектеп ашу идеясы қайдан келді?

— Өзім 16 жасымнан бері волонтермын. Режиссура, құқық мамандығы бойынша білім алдым. Жинаған білімім мен тәжірибемді қоғамға пайдалы, ерекше салаға арнағым келді. Оған қоса, баламмен бірге үлес қоса алатын кәсіби бағытты іздедім. 2016 жылы инклюзия жобаларымен айналысатын бір топпен таныстым. Олардың бір шарасына қатыстық. Әдетте біз мүгедектігі және дамуында кінәраты бар балалардың ата-анасын «бақытсыз» көреміз, бірақ сол шарада ана-аналар белсенді болғанын көріп таңғалдым. Олардың оптимизмін көріп бірден «сіздермен жұмыс істегім келеді» дедім. Сөйтіп сол топпен бірнеше инклюзия жобаларын жүзеге асырдық. Кейін қауымдастығымыздың мүшесінің көбі Қазақстаннан кетті.

— Бұл мектептің ерекшелігі туралы толығырақ айтып берсеңіз…

— Wunder academy 2021 жылы 1 қыркүйекте ашылды. 6 ай ғана болды. Оқушыларымыздың 70%-і — кәдімгі, 30%-і — «ерекшелігі бар балалар». Мысалы, мектебімізде қант диабетімен ауыратын, буллинке ұшыраған, аутизмі, даун синдромы, гиперактив синдромы және ақыл-ойында кемістігі бар балалар оқиды. 70/30 процент көрсеткіші — дискриминация емес, халықаралық тәжірибе. Сол себепті бұдан артық не кем қабылдамауға тырысамыз. Қазіргі таңда мектепте 163 оқушы оқиды, негізі 216 оқушы қабылдауға мүмкіндігіміз бар.

Наурыз - жаңару мен тазалық айы. Бұл кезде адамдар ішкі және сыртқы тазалығына аса мән берген. Үйін жинап, ауласындағы арықты тазалап, бұлақтың көзін ашқан. Қазір көктемге қалай дайындалғанымыз жөн? Экобелсенді Еңлік Сақтанның бірнеше кеңесін ұсынамыз.

Қысқы киім-кешек пен заттарды жинау

Киім-кешекті жинасмас бұрын оларды іріктеуге кеңес беремін. Өзіңізге «Бұл затты осы жылы киемін бе», «Келесі жылы қолданамын ба?» деген сауалдарды қойыңыз. Алдағы уақытта оны қажет деп шешсеңіз, жуып, тазалаңыз. Себебі кез келген киімге парфюм, май, тер, тамақ иісі сіңіп қалуы мүмкін. Қазір сізге байқалмағанымен бірнеше айдан кейін дақтар пайда болады. Кейін оны кетіру қиынға соғады.

Наурыз мейрамының басты дәмі - наурызкөже. Бұл тағамға жеті түрлі дәм қосылады және оны ішкен адам жыл бойы тоқ жүреді деген сенім бар. Наурызкөжені қалай оңай пісіруге болады? Baribar.kz редакциясы өз рецептін бөлісті.

Шелпек пен бауырсақ - қазақ халқының дастарханынан жиі табылатын дәм. Оны кез келген мейрам мен қаралы күнде дастарханға қояды, таратады және пісірген нанға Құран бағыштайды. Baribar.kz жеті нан мен бауырсақты оңай пісіру әдісін көрсетеді.

Қазақ халқы 19 наурыз күні көрпе, текемет тігіп, үйге жаңа жиһаз алып, киім-кешегін жаңартқан. Baribar.kz редакциясы осы материалды дайындау барысында ұлттық ою-өрнек бейнеленген киімдер мен бұйымдардың заманға сай түрленіп, қайта трендке айналып жатқанын байқады. Мұндай киімдерді қайдан табуға болады?

Қазір қыздар тақияларды тек ұзату тойда немесе мерекеде емес, күнделікті киімдерімен үйлестіріп киіп жүр. Мұндай дизайны ерекше әрі түрлі-түсті тақияларды Moonshuaq дүкенінен сатып ала алуға болады. Бағасы — 9 990 теңге.

Бұған қоса, дүкеннен Taqiyaly perishte, Qazaqsha vibe, Tungiyq, Dara сияқты жазуы бар футболка мен свитерлерді, Tumar, Ai-hansha сырғаларын, қазақы стильдегі шопперлерді табуға болады.

Алматыда Наурыз мейрамына орай ұйымдастырылған 80-нен астам шара өтеді. Қала тұрғындары мен қонақтарын отандық артистердің концерті, ұлттық жарыстар, театр қойылымдары және шоулар күтеді.

Медеу ауданының ҚР Ғылым академиясының алдындағы алаңда мерекелік шара өтеді. Уақыты: 11.00-15.00 аралығы. Түрксіб ауданының «Көктем шақырады» бағдарламасы Сәкен Сейфуллин паркінде өтеді. Уақыты: 12.00-15.00 аралығы.

Құрметті Baribar.kz оқырмандары, Наурыз құтты болсын! Ұлыс оң, ақ мол болсын!

Наурыз аста-төк дастархан жайып, ұлттық киімді жылына бір рет киіп, наурызкөже ішіп, көңіл көтеретін ғана мейрам емес. Мейрамның халқымыз үшін маңызы мен мәні ерекше болған. Бұл – ескіден арылып, жаңаға ұмтылатын, өкпе-ренішті ұмытатын кез. Қазақ халқы дәл осы уақытта қоршаған ортаға, адамзатқа пайдалы көп іспен айналысқан.

Наурыз мейрамы қарсаңында осы жөніндегі арнайы жобамызды жасадық. Онда оқырманға пайдалы болатын бірнеше танымдық материал, тест жарияладық. Амал мейрамының мән-мағынасын ашатын мақала дайындадық. Ең дәмді бауырсақ пен шелпектің, наурызкөженің рецептін ұсындық. Көктемге, мейрамға қалай дайындалуы керек жөнінде экобелсенді кеңесін бердік. Қазақы нақыштағы киімдер сататын дүкендер мен мейрамды Алматыда қайда тойлауға болатынын топтастырып шықтық. Алдағы уақытта да талай қызық жоба жасап, сіздерді қуантамыз деген үміттеміз.

Наурыз бәрімізге жақсылық әкелсін, елімізде, дүниежүзінде тыныштық болсын!

Құрметпен Baribar.kz редакциясы!