Ұлттық тұтынушылар лигасы және темекі өнімдерінің мәселесі

Ұлттық тұтынушылар лигасы көшбасшысының «Темекісіз» қорының белсенділерімен сот талқылауының қорытындысы туралы баспасөз конференциясы өтті. Бұл туралы қазақстандық баспасөз клубы хабарлады.

«ҰТЛ» ӨҚҰ жала жабу туралы іс бойынша төрт сот талқылауында өзінің іскерлік беделін қорғап шықты.

Арызды лига президенті С.Ю.Романовскаяның үстінен қоғам белсендісі Жәмиля Садықова түсірген болатын. Алматы қаласы Алмалы ауданының №2 соты Садықованың жала жабу туралы талабын қанағаттандырудан бас тартып, С.Ю. Романовскаяға сот шығындары есебінен 600 000 теңге көлемінде өтемақы төлеуге қаулы шығарды.

Бұл жағдайда ең құндысы – көріп отырғанымыздай – заңдар жұмыс істейді, соттар әділ және дәйекті. Жәмиля Садықованың өзі бірнеше рет Facebook-парақшасында, сонымен қатар БАҚ-тағы сұхбатында маған айып тақты. Бірақ мен сабырлық танытып, оны сотқа бермедім, оның тым эмоционалды адам екенін және мінез-құлқында әдептілік нормалары жоқ екенін түсіндім. Бірақ ол менің үстімнен арыз жазғанда, мен қазақстандық тұтынушылардың ұстанымы мен сұрақтарын нақты түсіндіріп, жауап бердім. Және ҚР соты бірнеше инстанцияда мені қолдады. Менің ойымша, бұл жүйені теріс пайдаланатын және осылайша әділ, бірақ жағымсыз сұрақтар қоятындарға психологиялық қысым жасай аламын деп ойлайтын адамдардың арыздарын салқынқанды және сапалы қараудың жарқын мысалы, — деді ұлттық тұтынушылар лигасының басшысы Светлана Романовская.

Фото: Қазақстандық баспасөз клубы

Тұтынушылардан 2022 жылы жұмыс тәртібімен келіп түскен өтініштердің нәтижесінде «ҰТЛ» ӨҚҰ ҚР үкіметіне ақпарат алу туралы өтінішпен жүгінді – тұтынушылардың көпшілігі дәстүрлі темекілерді тұтынатынына қарамастан, қоғам қайраткері Д.Ж. Садықова ұсынған темекіге қарсы шаралардың көбі неліктен темекі баламаларына бағытталған, ал дәстүрлі темекіге қарсы күресті қатаңдату бойынша ұсыныстар қарастырылмаған? Тұтынушылардың өтініштері арасында темекі компанияларының бизнес мүдделерін қорғап жүр ме деген болжамдар да болды. Байқасаңыздар, адамдар, әсіресе жастар барлық жерде темекі шегеді, ауылдық жерлерде тіпті көп шегеді. Сондықтан біздің үндеуіміздің мақсаты баламалармен неліктен қатты күресіп жатқанын анықтау ғана емес, сонымен қатар денсаулық сақтау министрлігінің барлық күш-жігеріне қарамастан, жағдайы еш өзгермейтін темекі шегу эпидемиясына назар аударту болатын. Жәмиля Садықованың айтуынша, мен осы үндеумен оған жала жауып, қорлаппын. Үстімнен арыз түскенде мен таңғалдым, — деді Светлана Романовская. 

«ҰТЛ» ӨҚҰ белсенді Жәмиля Садықованың иноагент ретіндегі қызметін тексеруді орынды деп санайды, өйткені қор кімнің есебінен қаржыландырылатыны белгісіз. Statsnet ашық деректері бойынша, «Темекісіз» қоғамдық қорының жылдық болжамды кірісі 2021 жылы – 119,8 миллион теңге, 2022 жылы – 148,6 миллион теңге, 2023 жылы – 86 миллион теңге.

«ҰТЛ» ӨҚҰ адвокаты Мирфаик Әлиев оның құқықтық тәжірибесінде мұндай жағдайлар көп кездесетінін айтты. Адамдар эмоцияға беріліп, ештеңеге негізделмеген айыптауларды жария етеді де, кейін бұл сот ісіне жалғасады, нәтижесінде моральдық және материалдық өтемақы төлеуге әкеледі. Жәмиля Садықованың жағдайында да осы орын алды, оны сот ұлттық тұтынушылар лигасының көшбасшысы Светлана Романовскаяға 600 мың теңге төлеуге міндеттеді.

Светлана Юрьевнаны өткен сот талқылауларында қорғау барысында мен Жәмиля ханымның жария айыптауларының тарихына үңілдім және байқағаным, қоғамдық алаңда Жәмиля Садықованың қолданыстағы шараларына қарсы кез келген сын пайда болса, ол өз кезегінде айыптаулар мен қорқытып-үркітуге көшіп отырған. Мысалы, мұны үкімет пен мәжіліс мүшелерінен байқауға болады, оларға беделіне нұқсан келтіретін қысым көрсетуге ұмтылуда және мемлекеттік саясатқа әсер етуге тырысуына анти-премиялар берілді. Атап өтуге болатын және құрғақ дәлелсіз сөйлеген адамдардың арасында – бірінші вице-премьер-министр Роман Скляр, Тимур Сүлейменов, Бақыт Сұлтанов, «Ақ Жол» партиясының жетекшісі және мәжілісмен Азат Перуашев және басқалар бар. Егер біз Светлана Юрьевна айтқан сұрақтарға жауаптарды білсек, онда оның мемлекеттік шенеуніктер мен халықтың таңдаулыларын кімнің пайдасына қаралайтынын білетін боламыз, – деді Мирфаик Әлиев.

Айта кетейік, ұлттық тұтынушылар лигасы ҚР аумағында ұсынылған өнімдердің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің сапасына қоғамдық бақылауды жүзеге асыратын коммерциялық емес, үкіметтік емес ұйым. 

«ҰТЛ» 33 жылдан бері өз қатарында 100 000-ға жуық адам, оның ішінде 29 мың еріктімен ҚР-дағы тұтынушылардың құқықтарын қорғап келеді. «ҰТЛ» ӨҚҰ тұтынушылар мен кәсіпкерлер арасындағы жанжалдардың алдын алуға және қауіпсіздікті арттыруға, Қазақстан халқының өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етеді.