«Бір ай бойында біз аралайтын қалалар мен штаттар жөнінде біз едәуір ойланып, ақылдаса отырып талғау-таңдау жасадық. Бізге ұсынған жол жоспарында Чикаго қаласына бару сияқты кейбір үлкен өндіріс орындарын аралау межесі бар екен. Біз ақылдасқанда Чикаго, Детройт сияқты үлкен атақты зәулім өндірістер орталығын араламасақ та болар дестік. Ондағы бір ой – тілсіз цехтар, станоктар, агрегаттар жанындағы үнсіз жұмыскерлерді құр көзбен қарап, көріп өткен болмаса, олармен сейлесу, мәмлеге келісу мүмкін болмайды. Одан да әрбір кездесу үстінде әңгімелесуге, ерсілі-қарсылы ой-пікір алмасуға, таныс-біліс аңдасуға боларлық қоғамдар, шаруалар, орталар атаулыны аралай түсейік дедік. Және Құрама Штаттың Нью-Йорк, Вашингтон, Бостон сияқты қалаларын, өлкелерін тану-білуден басқа жағрафиялық көлемі кең мемлекеттің екінші бір жырақ жағалауы – Тынық мұхит жағасы, Калифорния өлкесі сияқты бір шетін көрсек дестік.

Содан кейін бұрын шөлістан болып саналған штаттардың бірі және өзінде Американың баяғы, байырғы тұрғындары – индеецтердің резервация аталатын байлаулы мекенжайлары болғандықтан, соларды да көрейік дестік.

Осымен біздің ай бойында көргендерімізді қала, өлке бойында санасақ, Вашингтон (мұнда екі рет болдық), Нью-Йорк (онда да жиыны тоғыз күндей, екі рет болдық), содан кейін Калифорнияда, Лос-Анжелес және сол штатта Фреско графсовтосы, одан әрі кезегімен штат Аризона, оның орталығы Феникс қаласы. Осыдан қайта оралғанда Вашингтонға кеп, содан Бостан шәһәрінда бірнеше күн болып, аяғы қайтысқа бет алғанда Нью-Йоркке келіп, тағы күн тұрып, жаңағы аталған Айдл-Уайлдың аэропортынан Америка жағасын артта қалдырып, Европа жағасына қарай қайта сапар тарттық. 

Әзірше мен қайда болғанды ғана қысқа желі тартып, үстірт атап өттім. Ал енді қайда, не көрдік, неге, кімге кездестік, нелер есіттік, нелер айтыстық және сол көрген, естіген, айтысқан жайлардан не аңғарып, не түйдік, соның жайын баяндауға әуелі Вашингтонда көргеннің, естігеннің, сезгеннің өзінен бастауға ауысайық».

МАРШРУТ ЖӘНЕ МЕРЗІМДЕР

17 ақпан-17 наурыз, 1960 ж.

16 ақпан
Мәскеу қонақ үйі
Мәскеуден Копенгагенге ұшу

Вашингтон, Колумбия округі.
17-19 ақпан

17 ақпан
Копенгагеннен Нью-Йоркке ұшу (Айдлуайлд әуежайы)
Нью-Йорктен Вашингтонға ұшу, Колумбия округі
Кеңес елшілігі (жолдас Полянскиймен кездесу)

18 ақпан
Кеңес елшілігі

19 ақпан
Кеңес елшілігі (баспасөз конференциясы)
АҚШ капитолийі
Шекспир кітапханасы
Конгресс кітапханасы
Ұлттық сурет галереясы
Марриотт қонақ үйі
Кинотеатр («Джек-Риппер»)
Елшілік қатары
Вашингтон Ислам орталығы, Колумбия округі
Джорджтаун
Кеңес елшілігі
Вашингтоннан Нью-Йоркке пойыз

Нью-Йорк қаласы
20-25 ақпан

20 ақпан
Нью-Йоркпен танысу
Метрополитен өнер мұражайы
Альфред Казиннің үйі
Карл Сандбергпен кездесу

21 ақпан
Колумбия университеті
ПЕН-клуб отырысы
Элизабет Джейнвейдің пәтері

22 ақпан
Альфред Казиннің үйі
Мюзик-холл Радио Сити (Ревю, «Тағы бір мәрте, сезіммен!»)

23 ақпан
Сенбі күнгі кеш, пошта бөлімшесі
Америка авторлар лигасының кеңсесі
Эмпайр-Стейт-Билдинг
Бродвей театры (Чаевский пьесасы)

24 ақпан
Нью-Йорк қор биржасы
666 бесінші даңғыл (баспагерлермен түскі ас)
«Жиырма бірінші» клубы

25 ақпан
Нью-Йорк қоғамдық кітапханасы
БҰҰ штаб-пәтері
Гарлем
Грант үйі
Театр «Плейхаус»

Фресно
26 ақпан-1 наурыз

26 ақпан
Нью-Йорктен Лос-Анджелеске ұшу
Лос-Анджелестен Фресноға ұшу
Мотель «Гасиенда» (биші перілер)

27 ақпан
«Хасиенда» мотелі (таңғы ас және баспасөз конференциясы)
Фресноға саяхат
Дөңгелекті мейрамхана
Фултон көшесі
«Інжір бағы» ауылы
Азық-түлік дүкені
Фресно мемлекеттік колледжі (славян әдебиеті бойынша семинар)
«Иран» армян мейрамханасы
«Драйв-ин» фильмі

28 ақпан
Йосемит ұлттық паркі
Ахвани асханасы
«Драйв-ин» фильмі

29 ақпан
Маклейн орта мектебі
Фресно мемлекеттік колледжінің фермасы (мақта, арпа, ірі қара мал)
«Сирс және Роубак» дүкені
Кловистегі Эрл Смитткамп Ранч
Ориндж Коув жанындағы цитрус тоғайлары
Профессор үйі
Фресно мемлекеттік колледжінің театры

1 наурыз
Фреснодан Бейкерсфилдке пойыз
Бейкерсфилдтен Лос-Анджелеске автобус

Лос-Анджелес
2 наурыз — 5 наурыз

2 наурыз
Чапман Парк қонақ үйі (баспасөз конференциясы)
Лос-Анджелес пен Голливудқа саяхат (Голливуд, Голливуд Хиллз, Беверли Хиллз, Уилл Роджерс мемлекеттік жағажайы)
Фермерлік базар
Си-би-Эс теледидар қаласы
Кинотеатр («Жұмақты іздеу»)

3 наурыз
Калифорния университеті Лос-Анджелес (студенттік радиоға сұхбат)
Жиырмасыншы ғасыр — Фокс студиясының лоты
Сценаристер лигасымен кездесу
Итальяндық мейрамхана
Кинотеатр («Құдай әйелді жаратты», «Махаббат — менің мамандығым»)

4 наурыз
Калифорния университеті Лос-Анджелес
Кинотеатр («Бен-Гур»)

5 наурыз
Диснейленд
Артур Миллердің үйі
Лос-Анджелестен Флагстаффқа пойыз

Аризона
6 наурыз — 9 наурыз

6 наурыз
Гранд Каньон ұлттық паркі
Уильямсқа баратын автобус

7 наурыз
Уильямстан Финикске баратын пойыз
Камелбак тауы
Парадайз алқабы
Батыстағы Талиесин
Финикс баспасөз клубы (баспасөз конференциясы)
Адвокат Митчеллдің үйі

8 наурыз
Финикстен Паркерге ұшу, Аризона
Колорадо өзеніндегі Үнді резервациясы
Паркер бөгеті
Блайт, Аризона
Постон, Аризона
Үнді мектебі
Пит Гомер фермасы
Билл Алкаида фермасы
Паркерден Финикске ұшу

9 наурыз
Финикстен Далласқа ұшу, Техас
Далластан Вашингтонға ұшу
Статлер қонақ үйі
Вашингтон, Колумбия округі

9 наурыз-12 наурыз
10 наурыз
Кеңес елшілігі
Шоппинг
Телевизиялық түсірілім
Кинотеатр («Сапфир»)

11 наурыз
Ақ үй
Мешіт
Кеңес елшілігі

12 наурыз
Вашингтонмен танысу
Кинотеатр («Бір шелек қан»)
Вашингтоннан Бостонға пойыз

Бостон
13 наурыз-15 наурыз

13 наурыз
Шератон-Плаза қонақ үйі (Эдвард Уикс пен Джон П. Марквандпен кездесу)
Эдвард Уикстің үйі (Коктейль кеші)
Кинотеатр («Оңтүстік теңіздердегі оқиғалар»)

14 наурыз
Атлантик Мансли кеңсесі (жиналыс)
Мейрамхана
Сәлем, Массачусетс

15 наурыз
Артур Д. Литтлдің штаб-пәтері
Гарвард табиғи тарих мұражайы
Гарвард университеті (кездесу)
Нью-Йорк қаласы

17 наурыз
БҰҰ ғимараты (Роберт Фростпен кездесу)

Тағы оқыңыз: «Аса зор ұлы мемлекет» — Әуезов. «Америка әсерлері»