Петропавлдың тарихынан сыр шертетін көне ғимараттың бірі — «Дін-Мұхаммад» мешіті. Шаһардың өткенімен бүгінін жалғайтын сәулет құрылысы XIX ғасырда, яғни 1851 жылы қаланған. Бұл тас мешітті татар көпесі Дін-Мұхаммад Бичурин өз қаражатына тұрғызған. 1938 жылы саяси жағдайларға байланысты мешіт жабылып, мұнарасы құлатылған.
1998 жылы татар-башқұрт қауымының қаражатына қайта жөндеу жұмыстары жүргізіліп, өзінің жұмысын қайта жандандырады. Ал 2001 жылы биіктігі 24 метр болатын мұнара тұрғызылып, мешіттің ауласы шарбақты тас дуалмен қоршалады.
«Дін-Мұхаммад» татар мешітінде бір ғана ұлт өкілі жиылып ғибадат етпеген, онда қазақтар, шешендер, өзбектер мен тәжіктерде бірігіп құлшылық жасаған. Бұл мешітте уағыз екі тілде, яғни татар және орыс тілдерінде оқылған.
Солтүстік өңірдегі көне ғимараттың бірі — Әулие апостолдар «Петр және Павел» соборы. Бұл ерекше орын қаладағы ең көне ғимараттардың бірі және сәулет ескерткіші. Шіркеудің іргетасы 1803 жылы қаланып, ғимаратты толықтай тұрғызуға мүмкіндік болмағандықтан 9 жылдан кейін бөлшектенеді. Алайда 1813 жылы 22 қазанда құрылыс қайта басталып, 1821 жылы толықтай салынып бітеді.
1838 жылы соборда өрт болып, қоңырау мұнарасына қайта жөндеу жұмыстарын жүргізеді. Кейінірек, XIX ғасырда шіркеу мемлекет қарамағына беріліп, наубайхана ретінде жұмыс істейді. Қазан төңкерілісінің тұсында шіркеу жабылады, тек 1946 жылы Петропавл қаласы атқару комитетінің аймақтық кеңесі храмды қайта пайдалануға рұқсат етеді.
1946 жылы шіркеу қызметін қайта жалғастырып, үлкен өндеу жұмыстары жасалады. 5 жыл ішінде толықтай жөндеуден кейін шіркеу өзінің бастапқы келбетіне қайта оралады. Ерекше сәулет құрылысы мемлекет қорғауына алынған.
Тәуелсіздік алған уақыттан бері елімізде 3 мыңға жуық мешіт бой көтерген. Халық саны аз өңірлердің өзінде құлшылық орындарының саны да артқан. Мәселен, Петропавл қаласының өзінде 10-ға жуық ғибадатхана тұрғызылған. Солардың ішінде «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» тізіміне енген «Қызылжар» облыстық орталық мешіті.
Шаһар орталығында орналасқан мешіт құрлысы 2001 жылы басталып, 2004 жылы Елбасы Н.Назарбаевтың бастамасымен мешіт құрылысы қарқынды жүре бастаған. Сондай-ақ мешіттің құрылысына аймақтағы белді кәсіпкерлер мен белсенді азаматтар қолдау көрсеткен. 2005 жылы мешіт құрлысы толықтай аяқталып пайдалануға берілген.
Солтүстік Қазақстан облысында тағы бір ерекше орын «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасының тізіміне еніп отыр. Ол Тайынша ауданына қарасты Озерное ауылындағы «Бейбітшілік патшайымы» ғибадатханасында орналасқан – «Қазақстан жұлдызы» алтарі.
1938 жылы қазақ еліне жер аударылған поляктар 3 жыл бойы аштықтан жаппай көз жұма бергендіктен тірі қалғандары құдайға күнде сиынып, тілек тілеген екен. Осылайша 1941 жылы тілектері қабыл болып балығы мол көл пайда болыпты. Бұл көлдің пайда болуын көпшілік – табиғи құбылыс десе, кейбіреуі аштықтың зардабын көрген католиктерге құдайдың берген сыйы деп түсінген екен.
Осындай ерекше жаңалықты естіген Рим папасының өкілі Кардинал Роберт Сара 2014 жылы Солтүстік Қазақстан облысына арнайы келіп, «Қазақстан жұлдызы» алтарін Бейбітшілік патшайымы» ғибадатханасына табыстап кеткен екен.
Жоспар бойынша мұндай мінәжат орындары әлемнің 12 бұрышына қойылу қажет. Ал қазақ жеріндегі алтар реті бойынша екінші болып есептелі. Титаннан құйылып, алтын жалатылған алтардың салмағы 600 килодан асады. Алтардың ұзындығы – 7,5, ені – 2,5 метрді құрайды. Алтардың негізін Мариуш Драпиковский есімді польшалық шебер қалаған.
Тылсым сырларға толы қасиетті, ерекше орындар қазақ жерінде баршылық. Осындай орындардың құндылығын жоғалтпай келешек ұрпаққа тарих ретінде сақтау мақсатында іске асып жатқан «Қасиетті Қазақстан» жобасының маңызы зор.