Азаматтық қорғаныс жүйесінің құрылымымен рөлі.
Қарулы күштерді әлсірету үшін әр соғысушы жақ екінші жақтың ту сыртына соққы беруді мақсат етеді. 1914-1918-ші жылдардан бастап ұшақтардың пайда болуына байланысты болды. Сөйтіп қалаларға, қорғаныс шебінен тыс тылдарға әуеден соққы беріле бастады. Ал мұның өзі осықалалардың ауадан шабуылына қарсы тұра алатындай дәрежеде болуын талап етті. 1920 жылдары әуе шабуылынан қорғану жүйесі құрылды. 1961 жылы Азаматтық қорғаныс деп аталына бастады. Азаматтық қорғаныс жүйесінің құрылымымен жасау министрліктерге → облысқа → қала → аудан → әкімшілікке жүктелген
Азаматтық қорғаныс курсының мақсаттары:
Әр қоғамда ең басты, бағалы нәрсе – адам сондықтан барлық қорғау шараларында адамдардың қауіпсіздігін ескеру – негізігімақсат. Адамдарды қорғай білу – мемлекет үшін маңызды іс. Сондықтан халықты қорғау, адамдардың өмірін сақтап қалу, олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету Азаматтық қорғаныс жүйесінің негізгі жұмысы.
— Халықтың еңбегіменжасалған барлық байлықты сақтап қалу. Азаматтық қорғаныс ережелерінде олар сенімді түрде қорғалуы қажет депкөрсетілген.
Азаматтыққорғаныс міндеттері:
-Халықты жаппай қыру қаруларының (ядролық, химиялық, бактериялық) зардаптарынан сақтап қалу.
— Төтенше жағдайда өндіріс орындарының тұрақты жұмысын қамтамасыз ету (Барлық өнімдердің қажетті мөлшерде өндіре алу).
— Зардапқа ұшыраған адамдарды құтқару және қалпына келтіру, қираған жерлерде барлау жұмыстарын жүргізу.
— Апат болған, қираған жерлерде барлау жұмыстарын жүргізу.
— Зардап шеккен адамдарды іздестіру, құтқару, оларғақажетті көмек көрсету.
— Төтенше жағдайда шыққан өртпен күресу, олардың өршуіне жол бермеу.
— Өндіріс орындарындағы апаттық көрші тұрған объектіге зиянын келтірмеуін көздеу және қалпына келтіру.
— Адамдарды және техникаларды басқа да объектілердіулы, бактериялық, химиялық заттардансанитарлық тазалықтан өтікзу.
-Территорияны, техниканы, киміді тамақты улы радиоактивті заттардан, бактериялардан қорғау.
Шаруашылық кешен — өз алдына маетриалдық баланысы бар, банк бөлімшесіндеөзінің жеке тобы бар мекемені айтады.
Азаматтық қорғаныстың басқару ұйымдары:
- Республикадағы Азаматтық қорғаныс штабы.
- Облыстық, қалалық, аудандық штабтар.
- Министрліктер бойынша жергілікті жердегі мекемелерде Азаматтық қорғаныс штабтары немесе қызыметкерлері.
- Азаматтық қорғаныс ұйымдарының кезекшілік қызыметкерлері мен байланыс орындары.
Азаматтық қорағныстың күштеріне жататындар:
- Азаматтық қорғаныс әскерлері.
- Ауқымдық не Министірліктерге бағынатын жасақшылар.
- Арнайы жасақшылар.
Басқару орындары:
- Қазақстан Республикасының Прьемер-министрі.
- Республикалық Азаматтық қорғаныс штабы.
- Төтенше жағдай жөніндегі комиссия.
- Облыс әкімі.
- Қала әкімі.
- Аудан әкімі.
- Әр мекемедегі бірінші бастық – Азаматтық қорғаныстың бастығы болып есептелінеді. Оның бұйрықтары мен жарлықтарын осындажұмыс істейтін барлық адамдар орындауға міндетті. Төтенше жағдайдың зардабын жоюға ұжым мүшелерінұйымдастыруға мемлекет алдында бірден-бір жауапты адам.
Халықты психологиялық дайындыққа әзірлеу:
Адамдардытөтенше жағдайларға алдын-ала дайындау маңызды жұмыс. Төтенше жағдайда (паника) жаппай үрей, қорқыныш, асып-сасушылық, үрейлену тууы мүмкін. Сондықтан адамдарды Төтенше жағдайда қалайқимылдаудың, іс-әрекеттің кезегін үйрету керек, жаттығулар, өткізу қажет. Азаматтық қорғаныс қойған мақсаты осындай. Үрейленушіліктің алдын алу үшін төтенше жағдайда, дереу оның себептерін нақты түсіндірудің маңызы зор. Егер жаппай үрейленушілік туындаған жағдайларда адамдармен тез арада сұхбаттасып, қорқыныш сезіммді жоюға тырысу керек. Басқаруды тезарада бір кісі өз қолына алғаны дұрыс. Содан кейінсол адамдардың өздерінқұтқару, қалпына келтіру жұмыстарына кірістіріп ақыл-ойларын соған бөлу керек. Тек сонда ғана қатты қорқынышқа ұрынған (паникаға) адамдарды тоқтатуға болады. Содықтан төтенше жағдайдағы психологиялық дайындыққа тиістікөңіл аударуды қатаң талап етеді.
Халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз етуден Азаматтық қорғаныстың міндеттері:
Азаматтық қорағныс қызыметініңжұмысы жергілікті әкімшіліктің облыстық, қалалық аудандық басшылығымен жүреді. Азаматтық қорағныс қызыметінің мемлекеттік құрылымдарға сәйкес құрылады.
Азаматтық қорағныс жүйесі территориялық және өндірістік негіздері бойынша құрылады.
- Территориялық – дегеніміз әр облыс, қала, аудан территориясында ұйымдастырылады.
- Өндірістік – дегеніміз жұмыс саласындағы әр Министрлік бойынша жергілікті, жерде солардың басшылығымен жұмыс жасайтын Азаматтық қорағныстың орындары болады.
Азаматтық қорағныс күштеріне.
- Азаматтық қорағныс әскерлері.
- Мини стрліктерге бағынатын өндірістіктегі жасақшылыр.
- Арнайы жасақшылар оларға: Азаматтық қорағнысы мен Төтенше жағдай құрылымдарының күштері, мекеме, өндіріс, орта және жоғарғы оқу орынындағы әскери емес жасақшылар.
Азаматтық қорағныстың бастығының жанынан штаб құрылады, барлық ұйымдастыру жұмыстары осында жүргізіледі.
Азаматтық қорғаныс штабының бастығы азаматтық қорғаныс бастығының төтенше жағдай кезіндегі бірінші орынбасары болып табылады. Әрбір төтенше жағдйда дабыл хабарын тез арада халыққа жеткізудің маңызы өте зор. Төтенше жағдайда халыққа хабарлаудың ең басты тәсілі ретінде мемлекеттік радио, теледидар, және сонымен берілетін байланыс жүйелерінің құралдары пайдаланылады. Дабылды берудің мақсаты, халықтың назарын алдын-ала аудару үшін Сирена, өндірістік гудоктар арқылы “Тыңдаңыздар баршаңызға” — деп аталатын “Внимание всем” ескерту хабарлары беріледі.