Дене шынықтыру және оқыту жаттығу сабақтарының физиологиялық негіздері

  1. Сауықтыру, 2. Тәрбиелеу, 3.Білім беру

Сауықтыру міндеті денсаулықты артыруға, денені жетілдіруге адам организмінің бір қалыпты дамытуға бағытталады. Бұл міндеттің негізгі көрсеткіші адамның денсаулығын жақсартып, қалыптастыру және денені дамыту.

Дененің дамуы дегеніміз өмірде адам организмімен қызметі мен формаларының өзгерріп, шешіліп отыруы. Адам денесінің дамуына биологиялық, әлеуметтік, экономикалық, географиялық жағдайллар әсер етті. Мысалы; балалар ата-анасының дене бітіміне ұқсап өседі деген түсінік бар. Ауа-райының жағдайы дененің дамуына әсер етеді.

Әлеуметтік жағдайға тұрмыстық жағдай еңбек, оқу ісі дене тәрбиесі және жалпы тәрбие мазмұны жатады.

Дененің дамуына әлеуметтік жағдай басты орынды иеленеді және ол биологиялық, географиялық жағдайларға белгілі бір дәрежеде ықпал етеді. Мысалы; тұрмыстық жағдайдың жақсы болуы бойдың, кеуденің өсуіне саулықтың артуына т.б. әсерін тигізеді. Ауа-райының қозғалысына қарамастан арнайы іріктеніп, аалынған дене жаттығу ларының көмегімен денені жалпы жетілдіріп, жетілген дене мүшелерінің қызметін жақсартуға болады.

Дененің қаншалықты дамығанын денені және дене мүшелерін өлшеу арқылы, анықтайды. Сыртқы көрініс балалр мен жасөспірімдерге басты көрсеткіш болып табылады. Жасөспірімді кезең деп аталатын 12 жастан -15 жасқа дейінгі аралық организмнің едәуір жылдам өсуімен сипатталады. Жасөспірімдік кезеңде әсіресе организмнің жекелеген бөліктері біркелкі өспейтіні белгілі. Бойдың тігінен өсуі дененің көлденең өсуінен басым болады, аяқ қолда тез өседі. Осының нәтижесінде денеде елеулі өзгерістер болады.

Балалардың күш қабілеттерін жетілдіру үшін ммынадай дамыту жаттығуларын пайдалану ұсынылады.

-гимнастикалық жалпы дамыту жаттығулары

-салмақ нығыздалып толтырылған доп және қарсылас баланы қорғау

-күшті дмытуға арналған қозғалмалы ойындарды пайдалану: арқан тартыс, ат тартыс.

Бұлшық еттерді дамыту жаттығуларын орындаған кезде жүиелі түрде тыныс алуқажет екенін ұмытпау керек.

Балалар дене тәрбиесінің түрлері сан салалы мектептегі сабақ кестесіне енгізілетін дене тәрбиесінің міндеті сабақтарынан бастап сыныптан және мектептен тыс секциялық сабақтар, балалармен жас өспірімдер спорт мектептегіндегі жаттығу сабақтары, дене шынықыру үзіліс кезіндегі қймылды ойындар машықтануларының- осының бәрі оқушылрдың денсаулықтарын жетілдіріп қана қоймай, адамгершілік руха көңіл бөлуге тәрбиелеиді.

Күштілік, төзімділік, жылдамдық, икемділік өмірге деген құштарлық, мықты денсаулық тәрізді сапалы қасйеттер дене шынықтырумен спорт арқылы орнығып қаыптасады. Спотшы болу балалардың барлығына бірдеи мақсат емес бірақ денісау қоғамзға пайдалы азамат болу дәрініңде парызы.

Қазақстаның әрбір азаматын бала жастан дене тәрбиесімен айналысуға тартудың үлкен маңызы бар. Мемлекетік міндет екендігі еліміздің негізгі заңында көрініс тапқан. Ата Заңның 24және 29 баптарында азматтардың демалуға және денсаулығын сақтауға құқы бар екендігі айтылған. Еліміздегі дене тәрбиесі жүйесін негізін қазіргі уақыта дене шынықтыру дайындығының президенттік сынаманы құрап отыр. Мектептегі дене тәрбиесі айналысудың негшізгі түрі дене тәрбиесі сабақтары екендігі белгілі. Осы сабақтар арқылы сыныптан және мектептен тыс сабақтар мен тапсчырмалар және көпшілікті қамтитын сауықтыру шаралары арқылы жас ұрпақтың дене тәрбиесі сабақтары екендігі белгілі. Мектептегі дене тәрбиесі мен нгізгі түрін дене тәрбиесі сабақтары екендігі белгілі. Осы сабақтар арқылы сыныптан және мектептен тыс сабақтар мен тапсырмалар және көпшілікті қамтитын сауықтыру шаралары арқылы жас ұрпақты негізі қаланавды. Жоғарыдағы шараларды іәске асыру нәтижесінде оқушының дене мәдениеті құрайтын білімдер мен дағдылар қалыптасады. Осы білімдер мен дағдылардың негізін өмірлік маңызы бар. Икемділік күш, жылдамдылық, төзімділік, сияқты қасиет қабілеттердің дамуына жәрдемде-сетін қимыл қозғалыстарқұрайды. Қимыл қозғалысты меңгеру барысында қажетті теориялық мәліметтер алуға және нақты жаттығуларды үйреттуге болады.