Биоценоздағы экологиялық нита түсінігі

Түрдің биологиялық система ішіндегі биотикалық қарым-қатынасы және оның биотикалық факторларға болған талабы түрдің экологиялық дәрежесі, өмітсүретін мекен жай-экологиялық нита деп. аталады. Бұл терминді 1928 ж Жозеф Гриша бір інші рет қолданған. Экологиялық нита түсінігі кең , ол өз ішіне организмнің табиғий кеңістігіне, біоценоз ішіндегі функціонал ролини Мысалы трофикнемесе тофик және оның орта фақорларына (жарықтың ылғалдық, коректік заттар ) талаптарына өз ішіне алады Олар төмендегіше көріледі.

Кеңістіктегі нита; трофик нита (түрлер ара байланыстағы түрлердің өмір сүру жайы), күлтөмерй немесе випер аумақы нита. Ниталарда организмнің экологиялық нитасыда організм қай жерде өмір сүруіне, оның сыртқы ортаға болған жалпы талабы есепке алынады. Экологиялық нитаның негізгі концепсиясы түрлер ортасындағы және түрлер ішіндегі айырмашылықтарды көлем бойынша бағалауда үлкен маңызы бар. Экологиялық нитаға характер етика бергенде нитаның ені, ұзындығы және организмнің көршілермен қосылатын, араласатын мекне-жайлары көзде тұтылады.

Биоценез ішіндегі түрлердің біртүрлі, ұқсас функцияға және біртүрлі өлшемдер нитасына (мекне-жай, климатқа ) ие болуына гильдия деп. атайды. Әртүрлі географиялық зоналарда түр біртүрлі нитаны иеленуге экологиялық эквиваленттік деп. атайды.

Жозеф Гринеле түсінігі бойынша нита бұл түрдің тарқалуы біріктіретін көрсетумен сол жерде түрдің түзілу және инстинктив шегерасыны белгілейді, бір жерде иденттік экологиялықнита екі түрдің болуы мүмкін емес, ғалымның пікірі бойынша экологиялық нита бұл түрдің микро өмір сүру жайы. Ю. Одум сөзімен айтқанда кеңістік тегі нита.

Экологиялық нитада организмдер түрлі факторлармен қатынасуда болады, оларды організм талап етеді, сезеді, жауап береді.

Биоценез ішіндегі бір түр өзінің даму дәуірінде әртүрлі экологиялықниталарды иелеуі мүмкін Мыс: Итбалықтар өсімдікпен көректенсе балағатқа жеткен бақалар (насекомдарды ұстап ) жыртқыштық жасайды.

Жануарлардың қысқы және жазғы жағдайларында түрліше экологиялық ниталар байқалады Балықтар, құстар, насекомдар миграциясы олардың тұқымдары, құрттары пиллалары әртүрлі нитада және олар түрлі трофик жағдайда болады. Мыс: су қоймаларында кездесетін көк-жасыл балдырлар автотроф көректенгенімен, дамудың кейбір дәуірлерінде гетеротроф коректенеді. Бұл жағдайда екі түрлі нита көзге тасталады. Бұл жадай балдырлардың кездесу жайы және сол жерделі орта факторларының өзгеруінен келіп шығады.

Өсімдіктер әлемінде бір ярустта кездесетін түрлердің экологиялықнитасы ұқсас. Бірақ олар түрлі экологиялық нитаны (дөң, бос, ярустар) иелеуі мүмкін

Биоценоздағы түрлердің экологиялық ниталары түрлерге бай немесе оларды түрлер аз болуы мүмкін.