Мал шаруашылығы негіздері

Қазақстанда мал шаруашылығы қарқынды дамып отыр. Олардан алынатын сүт өнімдері, тері, жүндері, ет тағамдары өте бағалы сапалы дәрежеде өндіріліп жатыр.

Мал шаруашылығы мен бабаларымыз бұрыннан айналысып келген. Одар төрт түлік мал ұстап өз қажеттерін бүтіндеп отырған.

Мысалы : жылқы малы, ірі қара малы, қой, ешкі, түйе малын қолда баптап өсіріп қажеттеріне жаратқан.

Жылқы . Жылқы малы өте сезімтал еті дәрі, сүті бал, қымызы ем болып келген қазақ халқы ерекше бағалайтын жануар. Қой. Қой оныда өте бұрыннан қолда өсіріп, етін, сүтін, жүнін және терісін пайдаланып өз қажеттеріне қолданып келеді.

Тағы сол сияқты ірі қара мал, шошқа шаруашылығы, бағалы терілі аңдар, балық шаруашылығы, малдарға қойылатын тәжірибелік жұмыстардың маңыздылығы жөнінде.

Біздің еліміздің териториясында жабайы қояндардың төрт түрі кездессе соның үш түрі Қазақстанның кең байтақ жерінде таралған. Олар ақ, ор, және құм қояндары. Қояндар еті мен терісіне бола ауланатын аңдар болып саналады. Ақ және ор қояндарының қоры өте мол келеді. Қояндарды шаруашылықта өсіру өте қолайлы және өте өсімтал келеді. Ор қояны қояндардың ішіндегі ең ірісі. 53 – 59 см, салмағы – 4 – 7 кг, ор қоян Қазақстанның торғай, Қызылорда, Орал, Қарағанда, Павлодар, Чапаев аудан облыстарында кең тараған.

Ақ қоян мөлшері жағынан орташа салмағы 2,5 – 5,5 кг, негізінде Қазақстанның солтүстік – солтүстік – шығыс бөлігінде Костанай, Көкшетау, Целиноград облыстарында кең тараған.

Бағалы терілі аңдардың негізгі биологиялық ерекшеліктері , көбею жолдары, оларды ұстаудың ерекшеліктері алуан түрлі болып келеді. Аңдардың түрлері өте көп кездеседі. Олардың бір түрлері дертке шипа ретінде биологиялық ерекшелігімен ажырап тұрады, ал екінші біреуі терісі мен аса пайдалы хайуанат болып ерекшеленеді.

Ерте заманнан ақ ата бабаларымыз түрлі өсімдіктердің және жануарлардың өнімдерінен ауруларға ем үшін қолданған. Әсіреме Шығыс медицинасында кең қолданылған.