Өсімдіктердің микроорганизмдерге төзімділігі

Жоғарыда атап өткендей жоғары өсімдік клеткаларына өткен. Гиф паразиттің жасап шығатын жоғары белсенді заттың протоплазма арасында жауап реакциясы жүреді. Реакция барысына қарап иммунитет немесе оның терісі ауруға шалдығуына алып келеді. Өсімдіктердің ауруға төзімділігін арттыратын зат өсімдік ұлпалары жасап шығаратын арнайы зат фитонцидтер деп аталады. Фитонцидтер өсімдіктерде үздіксіз пайда болмай өсімдік жағдайына түріне қарап пайда болады. Ол арнайы зат болмай бір өсімдік фитонциді бірнеше паразиттер микроорганизмдерді жоюы мүмкін . Мәселен сарымсақ, жуа ,фитонциттері жануарларға ауру жұтырушы микроорганизмдерді де қырып тастайды.

Өсімдік төзімділігі 1- этапта оның эпидермис қабатына байланысты. Мәселен ауруға төзімді картоп сорты эпидермисі қалың болады. Егер шыдамсыз картоп езілуіне 42-49 кг/ см3 сиған қажеті болса төзімді сортын 2-есе көп сиған қажет болады. 2- ден өсімдікте жаңа қорғаныс ұлпалардың пайда болуы оның төзімділігін арттырады. (суберин, кутин, пробка)

Бұл процесте өсімдік клеткасына гиф өткеннен кейін клетка қарайып микроорганизммен бірге өледі. Ол клетка өлі клеткаға айналып басқа клеткаларды залалданудан сақтайды. Организмде төзімділікті күшейтуде пероксидаза ферменті күші әсері тиеді. Ол паразиттің гидролазалары тіркеді. Фенолды хинонга айналдырады (тотықтайды) Хинон паразитке тосын болады. Сонымен залалданған ұлпаны жіктеуі мүмкін. Иммунитит 2 түрде болады.

1, Абсолют төзімділіік толық ауруды жеңу.

2, Салыстырмалы төзімділік сырт орта әсеріне қарап мәлім дәрежеде ауру. Төзімділікті қамтамасыз ететін физиологиялық көрсеткіштерге клетка шырыны ph, фермент белсенділігі экзоосмос т,б кіреді. Ұлпаларда өсімдіктерге тиісті химиялық заттар — алколоид гликкозит фенолды қосылыстар пайда болады.Олар өсімдіктің ауруға төзімділігін асырады.

Солай етіп 3 түрлі төзімділікті атауға болады.

1.Анатомия — мофологиялық өсімдік ұлпалары тығыздығы клеткалар арасы кіші боллады.

2.Физиологиялық устиицада клетка шырынынан қышөылды боллуы осмотиикалық қысым гифтерді енуге қоймайды

3.Химияллық ұлпаларда әртүрлі химиялық заттардың топталуы.

Қазіргі күнде өсімдік ауруларына қарсы түрлі химиялық күрес фитонцидтер жәрдемінде жүргізіледі.

1.Фитонцидтер.2.Абсолют төзімділік. 3.Салыстырмалы төзімділік.