Азияның жетекші елі – Жапония

Жерінің ауданы -372,2 мың км2

Халқы –128 млн адам

Астанасы – Токио

Мемлекеттік құрылымы – конституциялық монархия

Мемлекет басшысы – император

Үкімет басшысы – премьер – министр

Заң шығарушы органы – парлмент

Мемлекеттік тілі – жапон тілі

Ұлттық валютасы – жапон йенасы

Екінші дүниежүзілік соғыстан әлсіреп шыққан жапония экономикасы соғыстан соңғы жылдары қарқынды өрлеу кезеңін басынан кешірді. Шикізатпен қамтамасыз ететін және тауарларын сатып алатын отарларынан айырылған Жапония алдында әскери мақсатқа маманданған шаруашылығын бейбіт өмірге лайықтап қайта құру міндеті тұрды.

Жапон экономикасы ХХ ғасырдың 50- жылдарының ортасында қалпына келді. Бұл қаржылық тұрақтану және шаруашылық құрылымын толығымен қайта құру жағдайында жүрді. Әсіресе өнеркәсіптің жаңа салаларын дамытуға көп көңіл бөлінді, олардың күрделі өнімдері бәсекелестік төмен жағдайда неғұрлым қымбат бағамен экспортқа шығарыла бастады.

Жапон экономикасының ХХ ғасырдың 50-70 жылдары жоғары қарқынмен дамуына ішкі және сыртқы экономикалық жағдайдың қолайлы үйлесу басты ықпал етті. Атап айтқанда: 1) елде мамандану деңгейі жоғары әрі көнбіс, салыстырмалы түрде арзан жұмыс күшінің болуы; 2) аталған кезеңде дүниежүзілік нарықта шикізат пен отын бағасының арзан болуы; 3) шетелдердің ең соңғы ғылыми – техникалық жетістіктерін сатып алып, жергілікті жағдайға тиімді түрде бейімдеу; 4) әскери шығындардың өте төмен болуы; 5) қаржылық қорды экономиканы дамытуға жұмылдыру; 6) мемлекет тарапынан экономиканы реттеудің күшті жүйесінің қалыптасуы.

ХХ ғасырдың 70 жылдарынан бастап дүниежүзілік нарықта шикізат пен отын бағасының күрт өсуі энергия мен шикізатты көп қажет ететін салалардың үлесін азайтып, ғылымды көп қажет ететін өндірісті ұлғайтуға себепші болды. Өндірістік және өндірстік емес салалардың барығын дерлік қамтыған электрондандыру, кешенді автоматтандыру, роборт техникасын енгізу мүлде жаңа материалдар мен ең соңғы тенологияларды пайдаланумен қатар жүрді. Елдің экономикалық қуатының артуы қаржының жинақталуымен, халықаралық есептесулерде иенаның кеңінен пайдаланыла бастауы, жапондық өнеркәсіп- қаржы топтарының нығаюымен қатар жүрді.

Жапония дүние жүзіндегі АҚШ – тан кейінгі екінші өнеркәсіп алыбы болумен қатар, аса маңызды қаржылық орталыққа айналып, постиндустриялық даму кезеңіне өтті.

1990 жылдарда елдегі қызмет көрсету саласының жиынтық ішкі өнімдегі үлесі 60 пайыз шамасында болды. Экономикадағы сапалық құрылымдық өзгерістер елдің сырты экономикалық байланыстарының сипатына және дүниежүзілік экономикалық кеңістіктегі орнына тікелей ықпал етті. Қазіргі кезде дүние жүзіндегі аса жоғары дамыған елдердің жетлігіне енетін Жапония АҚШ, Батыс Еуропа елдерінің, Қытйдың экономикалық бәсекелесіне айналды. 2003 жылы ЖІӨ көлемі 4 трлн 245 млрд АҚШ долларын құрады.

Жапон экономикасының қозғаушы күші болған өнеркәсіп постиндустриялық кезеңде де өзінің маңызын жоғалтқан жоқ. Өнеркәсіп өнімінің көлемі жөнінен Жапония ХХ ғасырдың 70- жылдарынан бері дүние жүзінде АҚШ-тан кейінгі екінші орынды алады. Қазіргі кезде өнеркәсіптің жиынтық ішкі өнімдегі үлесі 38% шамасында, елдегі жұмыспен қамтылғанднрдың 1/3-і өнеркәсіпте жұмыс істейді. Қазіргі кезде Жапонияда өнеркәсіпке қатысты ғылыми жобалар мен бағдарламаларға көп қаржы бөлінеді. Елде 20-ға жуық технополистер жасалу үстінде, ғылым қалаларында университеттер, ғылыми-зерттеу мекемелері және ғылымға негізделген өндіріс орналасады.

Жапон өнеркәсібінде жалпы саны 800 мың шамасындағы кәсіпорындар жұмыс істейді, олардың арасында ірі өнеркәсіптік-қаржылық топтардың құрамына енетін бірлестіктердің маңызы зор.

Ел өнеркәсібінің құрылымында дәстүрлі және жаңа салалар үйлесім тапқан. Жапония өндірістік роботтар, сандық бағдарламалар арқылы басқарылатын станоктар, кеме жасау, микропроцессорлардың кейбір түрлерін жасаудан дүние жүзінде алдыңғы орын алады. Сонымен қатар Жапония жеңіл автомобиль, электроника мен электр технкасын жасауда, жоғары сапалы болат балқытуда әлемдегі жетекші орнын сақтап келеді.

Сыртқы сауда көлемі жөнінен Жапония дүние жүзінде АҚШ пен Германиядан