Миф деген сөздің өзі миф-яғни аңыздар алғашқы адамдардың тіршілігінің маңызды белгісіндей олардың символдық мазмұны арқылы адамзат қоршаған ортаны және нақты әрі игереді, әрі түсінеді. Мифологиялық дүниетанымның кіндігі-кеңістік пен уақыт, адам мен жақындастыру бағдары. Мифологиялық уақыттағы сакральды мағынасы бар матив-адамның биологиалық өмірі, оның тууы мен өлімі. Мифологиалық уақыт бүкіл табиғатқа адам белгілерді танып, оны адамдандырады. Мифологиалық текстегі кейіпкердің сөзімен бисинерттік және тұтастық сипатта болады. Оның бірлігін жүзеге асыратын күш – салт дәстүрлердің мызғымас жүйесі. Тек осы арқылы адам өзіне бір тұрақтылық табады. Қазақтың арғы ата-тектерінің уақытты мифологиалық тұрғыдан түсіну әлемдік үлгілерден алыс емес. Зерттеушілер ішкі тек жалғыз адам әлеміне тән деп есептейді. Ол бүкіл ғарыштың әлемді, үш дүниені (жоғарғы, орталық, төменгі) қамтитын көрініске атады.
Мифологиялық уақыттың ерекшелігі –оның болжамдық функциясымен байланысты. Мәдениеттер типологиясы ілімінде мифтік уақыт пен кеңістік тек бағдар емес, сонымен бірге адамдардың болашақты білімнің құралы болады. Кейбір зерттеушілер мифолгиялық сана өткен шақ пен қазіргі жағдайлардың аумағынан шыға алмайды деген пікір айтады.Әрине, көптеген болжамға байланысты мифологиялық түсініктерді өз мүддесінен қатысты әдейі бұрмалаушылық та кездеседі.
Алайда болашақ бейнесін түсінуге ұмтылу ертедегі мифологиялық уақыттың маңызды қасиеті.
Ғылым үшін мәдениеттерді континенттер бойынша бөлудің маңызы тым жоғары емес. Мысалы: Жерота теңізі Европа мен Африканы бөліп тұрғаны мен, ол ғылымдық мәдениет үшін бүкіл теңіз болды. Евразия тек жағрапиялық ұғым емес, сонымен бірге ол мәдени тұтастық болып табылды. Евразияны: түріктер, славяндар, моңғолдар тағы басқалар мекендейді. Қазақ эпосын және басқа да мәдени мұраларын зерттеулер “өзгенікіне” тек беріде пайда болған қалмақтарды ғана емес, сонымен қоса соның ерте заманнан көшпелілермен тартысып келген отырықшы империяларды жатқызады. Қазақтың негізгі түп қазығы кең дала, жазық жер.
Ұлы даланы Алтай, Тянь-Шань, Орал, Кавказ таулары қоршап тұр. Биік таулар этностық киелі жерін жаудан сақтап, қуат алатын қасиетті мекендеріне айналған. Этномәдени кеңістік туралы маңызды мәселе осы аймақтық мекендеген халықтардың жергілікті немесе келімсек болған. Этномәдени аймақты мәңгі өзгермейтін тұтастық ретінде емес, «жанды тарихи құбылыс ретінде, қозғалыс үстінде қарау көршілес халықтардың тарихи тағдырымен салыстыра отырып, жүзеге асады». Қазақтың этникалық территориясы да ғасырлық қалыптасу нәтижесінде айқындалады. Суперөркениеттерде кеңістік аймағы туралы анықталған. Ұлы Евразиялық даланы арилер мекендеген. Одан соң басқа тайпалар келіп құралған.
Тұлға әлеуметтанудың өзекті проблемаларының бірі, өйткені қоғамдағы болып жататын әлеуметтік құбылыстармен процестердің және тағы басқа мәнді сипатты бейнелері арқылы түсінуге болады. Жеке тұлғаның мінез – құлқы арқылы тұтас топтың, қоғамның өмірін түсінуге болады. Тұлға әлеуметтік қатынастар мен байланыстың бастапқы агенті болып саналады. “Адам” – адамзат баласының жер бетіндегі басқа биологиялық органдардан өзгеше қасиеттерін сипаттайтын жалпылама ұғым.
“Индивид” адам тегінің нақты өкілі, жеке адам, индивидтердің жиынтығы.
“Тұлға” – адамның тек табиғи – биологиялық қасиеті ғана емес, ол табиғаттан тысқары тұрған, тек қана қоғамды өмір сүріп, қоғаммен тығыз байланысты қалыптасқан.
“Индивид” жеке, дара адам. Адамға тән қасиет – қоғамда өмір сүруі. Адамдарды адамдық қасиетін қалыптастыратын қоғамдық орта. Адамның өмірі үш түрлі болады. Оларға: Биологиялық, психологиялық, әлеуметтік өлшемдері.
Сонымен тұлға дегеніміз – жан-жақты терең жетілген адам. “Тұлға” ұғымы адамның әлеуметтік дамуының сапалық көрсеткіші, тұлға қоғамда жетіледі. Құқықтық мемлекеттерде жеке тұлға өркениетпен мәдениеттің жоғары адамгершілік қасиеттердің жиынтығы. Тұлғаны әлеуметтану оны өз бетімен еркін адамзаттық алдыңғы қатарлы тәжрибелеріне мәдени бағалы құндылықтарына нысандарына тағы басқа белсенді араласып, оларды терең игеруге өтеді. Тұлғаның қалыптасуы белсенді іс — әрекет қызмет істеуде және басқа адамдармен қарым – қатынас жасауда іске асады. Тұлға қоғамының өмір тәжрибелерін бойына сіңіріпжан – жақты жетілген адам. Тұлғалық қасиеттердің ішіндегі аса маңыздылығы оның өмірге өзіндік көзқарастың болуы. Адам тұлғаға айналуында екі үлкен кезеңнен өтеді.
- Тұлғадан ержеткенге дейін.
- Ержеткеннен кемелге келгенге дейін.
Адамның аса күрделі табиғаты оның қоғамдағы әр түрлі байланыс қатынастары қазіргі әлеуметтануда адамға, оны тұлғалық түріне байланысты алуан түрлі әлеуметтік топтарға кіреді, әрбір топтағы адамдардың өз көзқарасы болады.