Кіріспе.
1.Студентке концертмеистер класс пәнін игеру үшінтеория негіздерін , концертмейстерлік шеберлігінің әдістемесін білу қажет.
2.Концертмейстерлік сүйемелдеу дағдыларының қалыптасуының негіздері.
3.Практикада концертмейстерлік жұмысты жүргізе білу.Оқулық процесте әр түрлі концерттік программаларға қатысу керек.
4.Музыклық шығармашылық қабілетін дамыту,музыкалықой қабілетін, сезіну, қиял өрісін дамыту ,эмоциялық сезім сапасын өсіру.
- Мектеп әндерінің репертуарын,вокалдық,хорлық, симфониялық әндерін үйрену.
Пәнді толық менгеру үшін ,теория, гармония, полифония, анализ пәндерін толық жете түсінбей шығармашылыққабілетін дамыту мүмкін емес.
Сүйемел дағдыларын үйретудің принципі, үйренетін шығармалар фактураларының, бірте-бірте дәйекті түрде күрделендіріп отыруында. Әр түрлі сүйемел түрлерін жүйеге түсіру әншіні, ансамбльді, хорды сүйемелдеу және олардың партияларының динамикасының, екпінінің, әуезділігінің, дыбыс сипатының ара – қатынасына бірдей қарау, бақылау жасап отыруға мүмкіндік береді. Сүйемелдеу және мектеп репертуарымен жұмыс түрлерін күрделендіру мына түрде жүреді:
- «Бас аккорд сүйемел»
- «Аккордтық –ырғақтық» сүйемел
- «Гармониялық – көркемдік » сүйемел
- «Сүйемелдің аралас түрі»
- Аккорд дегеніміз үш немесе бірнеше дыбыстың үйлесімін айтады. Кейбір аккордтар бірінен кейін бірі алынады.,мұны глиссандо немесе арпеджиоата (итал. тілінде алынған)дейді.
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
2.Шығарманың мазмұнына қарай бас аккордтың сүйемелдеуі әртүрлі орындалады.Мысалы( легато, стаккатто, нон легато, акцент, акценттелінген стаккато,) Бас аккорд сүйемелінде бас пен аккорд алма кезек түрінде кездеседі.Мысалы мектеп әндерінде көбірек кездеседі.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Бас аккорд оң қолға қарағандажәйірек алынады. Себебі оң қолдағы әуенмен әнді басып кетпеу керек. Шығарманың вступлениесіндеқатты , анық мәнерлеп ойнау қажет.Ән басталғаннан кейін бас аккорд сүйемелдеуі бәсеңкірейді.Студенттің конц
ертмейстерлік дағдысын дамыту үшін гамма,аккорд,арпеджиоларды жақсы игеру керек . Негізгі аспаптарда айтылғандай гаммалармен күнделікті жұмыс істелуі қажет.
Бас аккордтпен сүйемелдеу сол қолға жатады.Сондықтан сол қолмен жеке жай екпінде жұмыс жасалады. Концетмейстердің профессионалдық дағдысы партитураны тез оқу дағдысы, және көзбен анықтау ерекшеліктерін дамыту керек. Бұған музыканы есту, есте сақтау қабілетін дамыту, эмоциялық ынта жігерін дамыту, музыкалық ой қабілетін дамыту ойлау және ырғақты сезіну. Күнделікті сабақ үстінде осымен жұмыс істеу керек. Екінші кезең партиямен жеке жұмыс жасау. Фортепианалық партияларды талдау, қиын жерлермен, мелизмдермен жұмыс жасау, саусақтардың апликатурасын қадағалау, мехпен, педальмен жұмыс жасау, екпінді ұстау, динамикалық белгілермен , нақты фразалармен жұмыс жасау.Аккампиатордың жетістігі партияны жете талдап,концерттік денгейге жетуіне байланысты.
3.Гармониялық көркемдеу сүйемелдеу көбінесе романстарда кездеседі.Гармониялық сүйемелдеу әнге ешқандай көмек ьермейді.Ол үшін әнші әннің әуенін нотаға қарап сауатты жаттап алу керек.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.Тағыда айтып өтетін сүйемелдің аралас түрлері кездеседі.Сүйемелдің бұл түрі көбірек опера үзінділеерінде, арияларда, күрделі шығармаларда кездесееді.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.Қосарланбайтын сүйемелдікке бір шығарма беріледі,жеке қолдармен жұмыс жасалады.Шығарманы талқылаған кезде , шығарманы көзбен шолу арқылы ойнап ,ойлап үйрену керек.
4.Нота текстін аз уақыт ішінде студенттерге жалпы музыкалық білім деңгейінің перспективті үйрену жолының бір түрі.Нота текстін оқып үйренудің жолы , тек қанапрофессионалды музыкантты дайындауға ғана емес, шығарманы сауатты суйсіне оқытуда, өзін өзі еркін сүйемелдеуде. Әр аспапта ойнаған кезде , әр аспаптың өзіндік қиыншылықтары бар.Мысалы баяан аспабының ойнау ерекшеліктерінде екі қолмен бірдей жұмыс істеу керек. Қолдың қимыл кординациасы, әрі мехты ашып жабу үнемі оң клавиатураға қарап ойнау нота текстін ойнауға кедергі жасайдыы. Сондықтан аспаптыңекі жақ клавиатурасында жақсылап меңгеру керек. Болашақ оқытушы музыкантты дайындауда күнделікті нотаға қарап оқуға көңіл бөлу керек.Бейтаныс шығарманы оқудан алдың студент алдын ала шығармаға анализ жасай білу керек.
а)Шығарманың өлшемін , ладын , тональностін анықтау .Осы этап гамма арпеджио, аккордтарды ойнау арқылы тональностьке кіруге көмектеседі.
б)Шығарманың негізгі конструктивті компоненттерін анықтау-аралық кезеңдерін, әуеннің құрылымы.Гармония, екпіннің ерекшеліктерін анықтау.
В)Орындаушылық әрекетті ойша көз шолып елестету .Мехтың ашылып жабылуын ,саусақтарды анықтап жобалауы.
Нота текстін көзбен шолу.
Нота текстін қарап оқу техникасын дамыту үшін, күнделікті жұмыс жасау қажет. Тек бакстапқы кезде емес , бүкіл музыкалық оқу кезеңінде.Нота текстін оқу арифметикалық есепте емес,негізгі ырғақтық сезімінде құрылады.
Жаттығу1 Ритмикалық суретті шапалақтап ұрып беру.
Пойду ль я, выйду ль я.
Халық әндерін еске сақтап орындауға болады. Жай темпте жазылған шығармаларды
Оқығанда алдын ала көз шолуға болады.
Прима , терция ,квинта, септима деген интервалдар біркелкі нотаалармен орындалады. Секунда, кварта ,секста, октава екі түрлі ноталармен жазылады.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.Бірінші семестірде нота текістін оқуға 8 шығарма беріледі Нота текстін оқытудың мақсаты нота текстін бірден ойнау, есту бойынша ойнау, шетел, қазақстан композиторларының шығармаларының ерекшеліктеріне көңіл бөлу. Музыка- теориялық негіздерді дамыту, музыкалық сауатын өсіру, ансамбльді түйсіну
.Концертмейстірлік класс пәнінің ерекшеліктері негізгі, қосымша аспап пәндеріне қараңғанда мұнда бірден екі қолдап ойнау қажет. Студенттіқызықтыру үшін ,әр түрлі фактурада жазылған және әр түрлі мазмұнда жазылған шығармаларды беру керек. 8 шығарманы игеру үшін қысқа көлемді шығармадан, жеңіл мектеп әндерінен қысқа –қысқа ,фраза, сөйлемдерден тұратын шығармалар беру керек.Міндетті түрде шығармаларға ойнамай жатып анализ жасаймыз.Көзбен шолып, ойша қарап шығамыз.Әрине студенттіңмүмкіндік қабілетіне қараймыз.