Жоғарыда айтылған басқа , құнсызданудың келесi анықтамасы бар :
Құнсыздану — бұл ақшаның құнсыздануы, олардың сатып алушы қабiлеттiлiгiн төмендету. Құнсыздану тауарлардың өндiрiсiн қысқартудың нәтижесiмен босатылған қағаз ақшалардың өзгерiссiз санында да бола алады. Ол бағалардың бойы, өмiр деңгейiн төмендеумен жарысады. Бiрақ бағаларды кез-келген емес төмендеудi инфляция көрсеткiшiмен көрсетедi. Баға жанармайлық — шикiзат қорлар қоғамдық қажеттiктердiң өзгерiсiн олжалы өнiм, шарттардың сапасының нашарлауы арқасында жоғарылата алады. Мысалы, халықаралық стандарттарға сәйкес үнемдi дизель қозғаушысы бар автомобильлердiң жаңа түрлендiрулерiнiң шығарылымына өтуге жiберетiн бағаны жоғарылауға келтiредi : және сапалы өнiм үлкен шығындар талап етуге және жоғары баға қойылуы қажет. Сонымен бiрге қандай болмасын жақсартуларсыз бiр-ақ үлгiнiң сериялы өндiретiн автомобильлерiне бағалардың жүйелi түрде өсуi, жиi және өңдеудi нашарлаумен және пайдаланудағы сенiмдiлiгiн төмендеумен жарық бейнеленген инфляциялық сипат алады. Табиғилық толықтай құнсызданудың себебiндегi басқа көзқарасы да бар. Кейбiр экономисттер құнсызданумен экономикадағы бағалардың жалпы деңгейiн жоғарылауды түсiнуi керек деп санайды. Пайда болатын қаржы бұзылуы, әрекетке құнсыздану — экономикалық организмның бұл сау реакциясы тауарлардың аралығында тепе-теңдiк күй және ақшалай , сұраныспен және сөйлеммен жетедi. Сұраныспен де, сөйлеммен де құнсыздану себептерi шақырылатын мол сатып алушы сұранысында көрiнедi. Бiр нәрсе ғана даусыз: өте тар түрмен ақшалардың сатып алушылық қуатын құлау және баға көтерудi өзара байланыстырған.
Экономисттар екi оның түрлерiнiң аралық құнсызданудың себебiн қарастыра айырмашылықты өткiзедi :
сұраныстың құнсыздануымен,
шығындардың құнсыздануымен.
Әдеттегiдей, бұл екi түрлер өзара байланыстырған , бiрақ маңызы бiрдей емес. Бiреуi — (сатып алушылардағы қаржылардың молдығы ) сұраныстың тарабынан , ал екiншiсi басқа — (өндiрiстiк шығындардың бойы ) ұсыныстың тарабынан. Дүкеншiлердiң тарабынан iс тауарлардың сөйлемi бар сатып алушыларының мол сұранысының әсерiмен сұраныстың құнсыздануы — базар нарықтарының деңгейiн жоғарылатады. Ендi барлық болатын қорлар қолданғандығы, бағалардың динамиктерi сондай өзгерiс экономиканың өндiрiстiк секторы өнiмнiң нақты көлемiн үлкеюмен (тауарлар және қызметтердiң барлық сатып алушыларының сұранысы ) мол жиынтық сұранысқа жауап бермегендiгiн түсiндiредi. Бұл шамадын тыс сұраныс (тұрғын халықтың жарытымсыз сатып алушылық қуаты ) арқасында өнiмнiң (физикалық ) нақты көлемiне тым көтерiлген бағаларын тудырады және сұраныстың құнсыздануын шақырады.
Сұраныстың құнсыздануының мәндерi кейде образды түрде түсiндiредi өте көп ақшалар өте аз тауарларды аңдиды. Инфляциялық сұраныстың негiзiнде төлей алатын қажеттiктен базар нарығының келесi заңдылығы жатады сұраныс көбiрек болған сайын баға жоғарылай түседi. Жаппай сұраныстың бойы жанында тұтынушылар адапттивтi инфляциялық күтулердi жиi әсерi болып табылады , сұраныс ажиотаж күнделiктi базар нарықтарын инфляциялық көтерудi анықтап басып тығыздайды және құнсыздануды күшейтедi және сонымен арандатады.
Құнсызданудың басқа түрi — шығындардың құнсыздануы. Құнсызданудың тетiгi бұл жағдайда шығындардың өсуi арқасында орамын жазады. Шығындардың құнсыздануы пайда және фирма өнiмнiң көлемiн қысқартумен бейнеленедi, өндiрушiлерi өндiрiске шығындарды жоғарылаудың себептерiнiң бағаларының деңгейi орнаған нарықта ұсынуға дайын. Нәтижеде экономиканың масштабындағы тауарлар және қызметтердiң ұсынылуы азаяды. Сондай ұсынылымдардың қысқартылуы , өз кезегiнде , бағалардың деңгейiн жоғарылатады.
Шығындардың құнсыздануын пайда болудың екi маңызды көздерi болады :
нақтылы еңбек ақыны жоғарлатуы,
шикiзат және энергияға баға көтеруi.
Нақтылы еңбек ақының бойы кәсiпкерлермен (кәсiподақтар ) қызметкерлердiң ұжымдық келiсiмшарттарының себебi болады. Егер сондай жоғарлату өндiрудiң өсуiмен өндiрiлсе, онда өнiмнiң бiрлiгiне шығындар өседi. Пайда азаяды, бұл бағалардың деңгейiн жоғарылатуға алып келедi. Өндiрiстiң шығыны шикiзат және энергияға бағаны кенет өсiредi. Дәл осылай 1973-74 жылдарда болды және таяу шығыстың елдерiнен импортталатын мұнайға бағалар едәуiр көтерiлген 1979-80 жылда . Бұл құнсызданудың тез өсуiне, шығындарды кесiмдi үлкеюмен келтiрдi. Құнсызданудың сипаты және инфляциялық процесстердiң даму қарқындарына байланысты құнсызданудың келесi түрлерi танып бiледi :
Бағалардың аласалау өсу қарқындарына тән сұлама құнсыздану, дамыған нарықтық экономикасы бар елдердiң көпшiлiгiне шамамен 10% жылдық құнсыздану тән. Мысалы, Еуропалық одақтың елдерi бойынша орташа инфляция деңгейi соңғы жыл iшiнде 3% шамасында қосып жасады. Сұламалы құнсызданудың қарқынды құнсызданудан айырмашылығы басқарылатындығында. Әдеттегiдей, оның өсуiнiң екпiнi екi мағыналы цифрлармен көрiнедi. Жоғарғы құнсыздануының ерекшелiгi тiптен басқарылмайды; әдеттегi функционалдық өзара байланыстар және бағалардың басқарудың үйреншiктi тетiктерi жұмыс iстемейдi. Өндiрiстiк тәртiп бұзылады. Күтiлетiн барлық баға көтерулермен озу үшiн ақшалардың иелерi ол, нәтижеде құтылуға барынша тез тырысады ажиотаж сұранысы дамытады , (қажет, көркемөнердiң мәндерi, бағалы металлдар ) жинақтарды жартылай сақтаудың құралымен қызмет көрсете алатын тауарлары ең алдымен сатылып алынады.