ДЕНСАУЛЫҚА ЗИЯН ТУДЫРАТЫН ЗАТТАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ ТЕРМИНІ

Тәуелдік тудыратын заттардың өдерінде травиалды және ғылыми термиадері болады. Олардың студенттердің білгені дұрыс.

  1. алкагольді-барбитурат түріндегі (этил спирті, барбитураттар, седативті мепробиромат, хлорангиэрат және т.б.).
  2. Амфетамин түріндегі химиялық косылыстар (амфетамин, фенметразин және т.б.).
  3. Кокаин түрінде улы заттар (кокаин, тіс жұлғанда қолданады, тістің ауырғнын сезбей қаласыз). Кока өсімдіктері жапырактарынан өндіріледі. Өңдіру тәсілі әбден жетілдірілген.

4 Конопля түріндегі улы косылыстар (марихуана, гашиш бұларда өсімдіктерден алынады. Ол өсімдіктерді біздер жақсы білеміз).

  1. Галлюциноген түріндегі улы заттар (лизергед ЛСД деген атпен ғылымға белгілі), мескалин;
  2. Ката түріндегі улы қосылыс (Catha);
  3. Апыйын түріндегі улы заттар (морфин — рак дерті мен ауырған адамдарға қолданылады, ұйықтады, героин — апыйыинан өндіріледі өте улы зат, кофеин-шәйлардың жапырақтарында түзіледі; шәй ішумен шұғылданатын адамдардың шәй ішпесе басы ауыратыны осыдан. Өйткені кофеин қан клеткаларын кеңейтеді. Шәй ішкеішен кейін адамдар жадырап, көңіл-күйі көтеріле түсетіні осыдан, яғни шәйді наркотиктың бір түрі); метадон және т.6.).
  4. Эфирлі ерітіңділер (толуол, дихлорофос (аэрозоль), ацетон тетрахлорметан) және тағы басқа улы қосылыстар. Олардың саны қисапсыз көп (20000 жстеді). Осыларды орынсыз пайдалана бергендіктен дағды қалыптаса бастайды- Есірткі заттар қатарына темекі де енеді. Онда никотин бар. Ол биологиялық  у. Темекіні кейнгі кезде қазақ қыздары да тартатын болды. Темекінің түтініңде не бар екенін олар қайдан білсін. Оқыман адамдар ғой. Оның түтінінде зәр қышқылы, аммиак, сондай-ақ полоний-218,219 радиоактивті злемент бар. Олар ерте ме, кеш пе, әйтеуір өкпе рагын тудыратыны сөзсіз. Өзіңіз біліңіз, қазақ елінде бір нақыл сөз бар: «өзің білме, ал білгеннің тілін алма». Темекінің зиянды әсерін кейін көресің.

Осы кезде есірткі мен улы қосылыстар  жекелеген медицина деңгейінен асып кетіп, мемлекеттік бағдарламаға айналады. Апиынның және оның туындыларын дәрігерлер көбінесе аналгезиялық әрекеті болғандықтан ауруларды емдеуге қолданып келген. Ауырған жерді  білдіртпейтін эйфорлық қасиегі болған. Бұған кейнгі кезде жастар әуестене бастаған. Ағзаға наркотикалық заттарды енгізіген кезде, адамның беті қызарып, бүкіл дене қызып рахатқа бөлене бастайды. Тері женіл-желпі қышиды. Кейін жайбірахаттық үрдіс бойды алады. Ойға неше түрлі әлемдс жоқ қүбылыстар келе бастайды. Есірткі ағзаға өте тез калыптасатын зат. Кейіннен адам өз еркінен мүлдем айырылып қалады. Бірте-бірте қоғмдық өмірге, жүмысқа, міндеттерін орындаға деген ынта -жігері баяулап, кейіннен мүлде жоғалып кетеді. Наркомандар, көбіне дөрекі, өзімшіл, отбасындағы міндеттеріне немқұрайлы қарай бастайды. Олар өздерінің қатерлі жағдайларға тап болғанын байқамайды. Наркомандардың денесінде (гипотрофия, дистрофия) құбылыстары пайда болып, олар дами түседі. Ағзасы неше түрлі өзгерістерге ұшырайды, адамнын терісі құрғап ыдырайды. Адамның массасы азая түседі. Сүйек жүқарып кетеді жөне тіс түсіп қалады, бетке әжім көп түседі. Көз көру өзгереді. Өйткені көздің қарашығы кішірейеді. Ағзада  Брадикория құбылысы байқалады (ешбір мақсатсыз қосылыстар) пайда болады. Ауру ұлғая түседі. Адамгершілік қасиеттен адам мүлдем айырылып қалады. Сол кезде ауыр қылмыстар жасауы мүмкін. Кез кслгеи адамдар өлтіріп тастауы сөзсіз. Оларды соттау мүмкін емес. Өйткені олар ауру адамдар. Міне наркотикалық заттардың адамзат баласына қайғы қасірет әкелетіні осыдан. Наркотикалық улы қосылыстар адамзат баласының досы емес, нағыз қас жауы.