23.1. Аса ауыр зорлық қылмыстар қоғамға қауіпті болып табылады. Бұл қылмыстар көбіне адамның өміріне, денсаулығына қарсы бағытталады.
Көбіне қасақана кісі өлтіру, аса ауыр дене жарақатын салу, зорлау қылмыстары жатады.
Аса ауыр зорлық қылмыстылықтың негативті динамикасы оның сапалы мінезділігінің төмендеуімен байланысты. Негізгі негативті өзгерістер мыналар болып табылады.
- Біткен қылмыстың, қауіп төндірушіліктен жоғарылауы.
- Ауырлататын жағдайдағы қылмыстың өсуі.
- Қоғамға қауіпті кісі өлтіру санының өсуі.
- Топтасқан түрде адамдардың денсаулығына және өміріне қылмыстық қауіп төндіру әрекетінің өсуі.
- Рецедивистік қылмыстардың өсуі.
Аса ауыр зорлық қылмысының анализі келесі криминологияның маңыздылықты оқуды қамтиды. Мысалы жері, уақыты және оның жасалу тәсілі.
Қылмыстылықтың өсуісоның ішінде аса ауыр қылмыстары ірі қалаларға тән. Оларға облыстық, аумақтық және республикалық орталықтар жатады.
Қылмыскерлікке статистикалық талдама жасағанда қылмыскерліктің мына түрлерін бөліп алу кең таралған: а) қасақана, оның ішінде саяси, зорлық, пайдакүнемдік қылмыстар.
Саяси қылмыстар әдебиетте бұл мемлекеттің және биліктің конституциялық негіздеріне қастандық ойлаумен байланысты идеялық-саяси сылтау деп көрсетілген.
23.2. Зорлық қылмыстарына жасалған кезде зорлық мақсатқа жетудің жай құралы ғана емес, сылтаудың элементі болып табылатын қылмыстар жатқызылады. Мысалы, қарақшылықпен тонау пайдакүнемдік қылмыс деп танылады.
Бұзақылықтыңқоғамдықтәріпке,азаматтардыңтыныштығыназардабынтигізетін,қайсыбіржағдайларда,одангөріауырқылмысқаитермелейтінқауіптіқұқықбұзушылықекенінедау жоқ.Бұзақылықжасағанадамқоғамдықтәртіпті,адамгершіліксалттыөрескелбұзатын,көбінесесебепсізнемесеболар-болмассебептіпайдаланыпқоғамдымейліншесыйламаушылықтанкөрінетін,қоғамдықтәртіпкеашыққарсыласумен,өзінайналасындағыларғақарсықоюмен,оларғанемқұрайдықарым-қатынасыменәдейіжасалғанәрекеттеріарқылыкөріністабады.Бұзақылық-тұрмыссалты менқоғамдықтәртіптіңбірденбіржауы.
Қылмыстыңтікелей обьектісі – қоғамдықтәртіп, алқосымшаобьектісі – адамныңденсаулығы,ар-намысы немесе меншігі болыптабылады.