Әлеуметтік ой-пікірлердің даму тарихын қарастыра отырып, біз социологияны ғылым ретінде анқтауға жақындай түстік. Социология жеке дара емес, басқа да әлеуметтік ғылымдарментығыз байланыста дамып отырады. Социологияның әлеуметтікфилософиямен, тарихпен, саясаттанумен және басқа дағылымдарменарақатынасын, өзара әсерін зерттеу аса маңызды.
Социология мен әдеуметтік философияның арақатынасысоциологияның философияғылымына жатпайтындығына, әлеуметтік филисофияғақарағанда қоғамныңаясы тарлау заңдарын зерттеуіне байланысты, социологияда әлеуметтік философияда қоғамды тұтастай, жүйе-жүйесімен, оған енетінбірліктердің жәй қосындысы бола бермейтінинтегральды құрылым ретінде қарастырады. Бұл-осы екі ғылым саласының тығызбайланысын көрсететінортақ белгілері.Бұған қарамастан әлеуметтік философия қоғамды әлемдік жаратылымның ерекше бір бөлігіретінде кеңауқымда қарастырып, оны ортақ ұғымдардың, категориялардың,заңдардың көмегі арқылы сипаттайды, Әлеуметтік фмлософия қоғам дамуын табиғатта, қоғамда,адамның ойлауында өмір сүретін жалпы философиялықзаңдарды осы процестегіөзінше көрінісінтаба отырып талдайды. Әлеуметтік философияныңзаңдарына қоғамның тұрмыс-тіршілігі мен қоғамдық сананың арақатынасынсипаттайтынзаңдар және қлғам дамуының қайнар көзінсипаттайтын заңдарайқын мысалбола алады. Мұның барлығықоғам дамуыныңтабиғатпен салыстырғандағыерекшеліктерінің әлеуметтік формасын көрсетеді.
Қазіргі заманғы социология ғылымының ролімәні барған сайын арта түсуде. Бұл, біріншіден, біздің қоғамдық өміріміздің барлықжақтарының реформалауына, екіншіден, қоғамдық өмірде әлеуметтікфакторлар мен әлеуметтікортаның ролі мен маңызыныңарта түсуіне, үшіншіден, құқықтық мемлекеттің қалыптасып,азаматтық қоғамныңорнауына байланысты. Қоғамдық дамуғасоциологияғылымының ықпалы барған сайын арта түсетін болады. Қоғамды, ондағыпроцестер мен қарым-қатынастарды қарастырғандақоғамдық және әлеуметтікдеген екі ұғым пайдаланылады. Екеуі ұқсас сияқты көрінгенімен, социология ғылымының дамуымен бірге әлеуметтік ұғымының дербестігі де арта түседі.
Әлеуметтік заңдардықоғам мүшелеріне белгілібір топтар мәдениет нормалары немесе құқықтықзаңдар сияқты саналы түрде жасамайды. Адамдар әлеуметтікзаңдардыбілмей-ақ соған сәйкесөмір сүреді де,бір-бірімен, әлеуметтік институттарменқарым-қатынастар барысында “заңдастырылған”тәртіптіқажетінеқарай әлеуметтікзаңдарды білу қоғамдағы құбылыстардызерттеу, әлеуметтік процестерді басқару істерінде аса маңызды.Әлеуметтік заңдардың өмір сүріп, әрекет ету социологиясыөмір деректеріне ғылыми тұрғыданкелуде молмүмкндіктер ашады.