- Соттағы өкілдік бойынша бір тұлға, яғни өкіл іс жүргізуде екінші тұлғаның мүддесін білдіреді.
АІЖК сәкесазаматтар сотта істі өзі немесеөкімдері арқылыжүргізе алады. Ал әрекет қабілеттілігі жоқазаматтырөздерінің ісжүргізудегіқұқықтарын текқана өкілдерарқылы жүргізеді.
3 тұлғалардың істерінсотта жүргізукездерінде олардыңмүдделерін оның органдары немесе өкілдеріжүргізеді. Өкілдік – АІЖ құқығының жеке дербес саласы болып табылады.
Өкілдік қатынастары кездерінде екі құқықтық қатынасты ажыратуға болады.
- Сыртқы қатынас – яғни өкіл мен сот арасындағы қатынасты айтамыз.
- Ішкі қатынастар – яғни өкіл мен өкілдікберушінің арасындағы қатынаст айтамыз.
АІЖ заң шығарушылығына байланысты өкіл бола алатын тұлғалар: АІЖК — 59 бабына сәйкес
- адвокаттар
- заңды тұлғалардың қызметкерлері
- кәсіби одақтардың өкілдері
- ұйымның өкілдері – яғни оларға заңмен устав пен немесе ережемен осы ұйымның мүшелерініңқұқықтары мен мүдделерінқорғауға мүмкіндік берілсе.
- заңмен, уставпен немесе ереже бойынша басқа тұлғалардың мүддесі мен құқықтарын қорғаумүмкіншілігні берілгенқұзіреті бар ұйымдар.
- іске қатысушың біреуі яғни басқа қатысушының тапсырмасы бойынша
- басқа да өкілдер.
Өкіл іске қатысатын кезде қандай да бір құжаты болуы керек.
Адвокат болса оның сол кеңседен алатынордері болуы керек. Егер өкіл азамат жолдасасенімхат беріледі.
- Сотталы өкілдік заңды фактілерге байланысты түрлерге бөлінеді.
- Шарттық өкілдік – бұл өкілдік іс жүргізудегі тараппен өкілдіктіжүргізушінің арасындағы келісімді білдіреді. Өкіл мен өкіл берушінің арасындағы қатынастартапсырма беру шартыныңнормаларымен реттеледі. Сонымен қатар өкімдік заңды тұлғаның тұрақты қызметтері арқылы жүргізілуі мүмкін. Онда бұл қатынас еңбек шартымен реттеледі.
Шарттың өкілдік бойынша өкіл бола алатын тұлғалар. Адвокаттар, кәсіпорыныдардың, ұйымдардың, юрис консультанттарыжәне басқа өкілдік құқығы берілген тұлғалар.
2.Басқа да негіздер бойынша өкілдік-бұл өкілдік бойынша ата-аналардың, асырап алушылардың, қорғаншыларыменқамқоршылдықтардыңөкілдері қарастырылды.
Азаматтырдың құқықтық және әрекетіс жүргізу қабілетілігіболмаған жағдайдаоларға заңдық өкілдік беріледі. Мұндай өкілдік 14-ке толмағанжасөспірімдерге және әрекетқабілеттілігі жоқкәмелетке толмағандарға бекітіледі. Егер жеке заңды түрдебекітілсе, онда баланыңатынан өкілдікті оның әкесі де, шешесі де жүргізе алады.