Қылмыстардың көптілігі

Бірадамныңбір немесебірнеше қылмысістеуімүмкін.Жекеқылмысдеп.Қылмыстықзаңда көрсетілген бірәрекеттен,зардаптан,кінәніңнысанынанқұралатынбірқұрамдыбілдіретінжәнеЕрекшебөлімніңбірбабыменғана сараланатынқылмыстыайтамыз. Кейбіржағдайлардабірадамбірнешеқылмыстыістеді мүмкін,мұндайжағдайдаолардыңісәрекетіндұрыссаралауүшінқылмыстардың көптігініңтүсінігіндұрысанықтаукерек.Қылмыстыңжауапқа тартудыңмерзімі ескермегеннемесе сотталғандықтаноралмағаннемесе сотталғандағыжойылмағанжағдайдабірадамныңекінемесе одан дакөпқылмыстардыістеуінқылмыстаркөптігідеп. Айтамыз. Қылмыстардың көптігініңөзіндікбелгілерібар:бірадамныңекі немесеодан дакөпәр қайсысыжеке – жекеқұрамболып табылатынынқылмыстыістеуіболыптабылады.

  1. Қылмыстардың бірнеше рет жасалуының түсінігі және оның белгілері.
Күрделіқұрам –деп екінемесеодан дакөпісәрекеттерденқұралатын,оныңәрқайсысыныңбірінен — бірінбөліпқарағандажайтүрдегіқылмысқұрамынажататын, бірақішкібірлігі бойыншабірқылмыстықұрайтынқылмыстардыңжиынтығынайтамыз.Мысалы,қарақшылықтыңқұрамыналайық.Мұндабөтенбіреудіңмүлкінеиелікетужәбірленушініңөміріменденсаулығынақауіптікүшжұмсауарқылыжүзеге асырылады.(179 б)

Созылмалықылмысдеп — кінәлініңөзінеқылмыстықзаңжазаменқорқытыпжүктегенміндеттемелерінұзақмерзімгеорындамайәрекетнемесеәрекетсіздікарқылы белгілібірқылмысқұрамынүзіліссіз,белгілі біруақытаралығындажүзегеасыруыболады.Мысалы,мұндайсозылмалықылмыстардыңқатарынабөлімдінемесеқызметорнынөзбетіментастапкету(372-б.)

Жалғасқанқылмысдепортақмақсатқа жетугебағытталғанұқсас (бірдей)қылмысты әрекеттерденқұралатын,жиынтығындабірқылмысболыптабылатын.Мысалы,223-б.Тұтынушылардыалдау. Ісәрекеттіңқұрылымынақарайқылмыстыққұқыққылмыстардыңкөптігінмынадайүшнысанғабөледі:қылмыстықбірнешемәртежасалуы,қылмыстыңжиынтығы,қылмыстыңқайталануы.

  1. Қылмыстардың жиынтығының түсінігі және белгілері.

Қылмыстықкодекстің белгілі бірбабынданемесеЕрекшебөлімбабыныңбөлігіндекөзделгенекінемесеодан дакөпәрекеттіЕстіруқылмыстардыңбірнеше ретжасалуыдептанылады. (11-бап,1-бөлігі) солсияқтыКодекстіңЕрекшебөлімініңтүрлі баптарындакөзделгенекінемесе оданда көпқылмысжасауосыКодекстеарнайыкөрсетілгенжағдайлардағанабірнешеретжасалған деп танылуымүмкін.(11-бап,2-бөлігі).

Осызаңның мазмұнынасәйкесқылмыстыбірнешемәртежасадыдептануүшінбіріншіжәнеоданкейінгіқылмыстардыістеудеуақытыжөніненүзілісболуы жәнеқылмыстықжауапқатартудыңескеруіболмаса,егерсотталғанболса,сотталғандықтанарылмаса немесе сотталғандығы жойылмауынегізгішартболып табылады. Егербұрыністелгенқылмыстарүшіноныістеген адамқылмыстықжауаптылықтанжәнежазаданбосатылғанболсанемесезаңдабелгіленгентәртіпбойыншаосықылмыстарыүшінсотталғандықтан арылсанемесесотталғандығыжойылса,қылмысбірнешемәртежасаладыдептанылмайды.Солсияқтыжалғаспалықылмыстар дабірнешемәртежасалғанқылмысболыптабылмайды.

Қылмыстыққұқықтеориясындабірнеше мәрте жасалғанқылмысжалпыжәне арнаулыболып2-гебөлінеді.

Бірнешемәртежасалғанқылмыстыңжалпықайталануыдеп- істелгенқылмыстыңқоғамға қауіптілігініңмәнімендәрежесінеқарамастанкез-келгенбасқабірқылмыстықайталапжасаушылықтыайтамыз. Қылмыстыңжалпы қайталануықылмыстысаралауғаәсеретпейді,бірақ жазатағайындалғандажазаны ауырлататынмән-жайретіндеесепкеалынуымүмкін.(54-бап,1-бөлігі“ а” тармағы).

Бірнешемәртежасалған қылмыстыңарнаулықайталануыдепадамныңұқсаснемесебіртектесқылмыстыісәрекеттітағыдажасауыболыптабылады.

Бұлжердегісөзболыпотырған ұқсасқылмысқабірқылмыстыңқұрамына жататынқылмыстыңқайталаныпістелуіжатады. (Мысалы,бұрынадамөлтіргенадамныңадамөлтіруі96-бап,2-бөлігі,“н” тармақшасы,денсаулыққақасақанаауырзиянкелтірудібірнешеретжасаса103-бап,2-бөлігі,”к” тармағы)