Дененің дамытуы, жетілуі және шынығуы

Бастапқыда айтылған дене тәрбиесі педагогика жүйесінде бірінші дәрежелі орын алады, өйткені ол дененің сапасын дамытуға,қимылдатқыш қабілеттілігіне және сонымен байланысты адам организмініңтабиғи ерекшеліктеріне әсерін тигізеді.

Денені дамыту дегеніміз – организмнің табиғи морфофункционалды ерекшеліктерін өзгерту гамалиясы. Дененің дамығандығын көрсететінкөрсеткіштері дененің көлемі мен салмағының өзгеруі, бұлшықеттердің өсуі,дененің қазғалыс сапаларының дамуы және еңбекке қабілеттілігі.

Адам өмірінде бірнеше даму сатысынан өтеді: пренаталды, алғашқы постнатальды кезең, балалық шақ, бозбалалық кезең, кемелденген уақыт және қартайған шақ. Дененің көлемі мен функционалдымүмкіндіктерінің өсуі, өмірдің алғашқы жылдарында тез жүреді, бойы 3-4 есеге дейін өседі, салмағы 20-30 рет, өкпесі 5-10 рет, жүрек соғуы 20-30 рет күштілік қабілетінің көрсеткіші 50 реттен, содан кейін тұрақтанады, қартая бастаған кезде аталғанкөрсеткіштер төмендей бастайды.

Денені дамытудадене тәрбиесінің маңызы зор. Денені дамыту – тиабиғи және әлеуметік келісілген табиғи гамалия юолып тұқым қуалайды және табиғат заңдылықтарына бағынады.

Осы табиғи заңдылықтар адамның қимыл-әрекеттерімен өмірінің әлеуметтік жағдайына байланысты. Денені дамытуға әртүрлі жағдайлардың немесе факторлардың әсер етуіне қарамастан, ол өзінше жан-жақты және үйлесімді болыпнемесе тар көлемде үйлесімсіз болып дамиды.

Дене тәрбиесі мәдениетініңфункционалды жабдықтаушы дене тәрбиесі жүйесінің әртүрлі күйдегі жағдайы мінездейді.

  • оған кіретін ойлар мен ұйымдастыру түрлерінің дамуы;
  • мазмұнының ғылыми-тәжірибелік құндылығы;
  • әдістемелік тәжірибенің пайдаланылуы;
  • мамандармен, дәрігерлік, хабарлау және материалдық-техникалық жағынан қамтамасыздандыру т.б.