Американ ғалымын У.Крейг инстинктті әрекеттері жеке фразаларын тұрақты деп көрестті.
Олар: 1) ізденуші,
2) аяқтаушы фразалар.
Ізденуші фраза барысында жануарлар бүкіл инстингтті әрекеті аяқтаушы фразаға алып келетін негізгі тітіркендіргіштерді іздейді (сондықтанда іздеуіші фраза деп аталатын). Ізденуші фаза бірнеше фразалардан тұрады: мысалы, жануарлар қорек іздеп шығады, бірақ ол қоректің қайда екенін әлі білмейді. Ол «құрбандығын» іздеп тауып, өзін сол тітіркендіргішке бағыттайды. Ол жемтігін аңдып, оны ұстап, бір жерге (ыңғайлап-әрекеттегі) апарып, сосын жейді. Бұл жерде соғысы ғана аяқтаушы, яғни осындай жеке-жеке әрекеттерден «инстингті әрекет» құралады. Инстинктті әрекеттің жалпы бағыты таксистермен анықталады.
Проценттің пікірінше, таксистер туа берілген әрекеттермен байланысты өрбиді. Инстинктті әрекеттер секілді таксистер де туа бітірген сыртқы орта әсерлеріне генетикалық бейім әрекеттер болып табылады. Инстинктті әрекеттер «жіберу технизміне» жауап беруші болса, ал таксистер белгілі бір инстинктті өзгерістерін тітіркендіргішке жауап беруші болып табылады. (Вектор секілді). Осының арқасында таксистер жануарлардың қозғалыс белсенділігін кеңестікте бағдарлануын (оң таксистер) немесе керісінше биологиялық құндылығы төмен қауіпті жағдайларға (теріс таксистер) бағдарлауы болып табылады.
Сыртқы тітіркендіргіштердің әсер етуіне байланысты таксистер фото, хемо, термо, гео, рео, анемо, гидро таксистер болып бөлінеді. (жарыққа реакция, химиялық тітіркендіргіштер, температура, ауырлық күші, сұйықтықтың ағыны, ауа қысымы, орталық ылғалдылығы және т.б.)
Жануарлар әрекетінің барлығы аяқтаушы фактормен аяқталады. Мұнда инстинктивті құлық пен үйренудің бірлігін көреміз. Мысалы, қарлығаш ұя салу үшін, 1-ші ұя (салады) салатын орын табу керек, 2-ші іздеуші фаза, сол орынға материал іздеу және жинақтау керек, 3-ші материалдарды тасу керек, соңғы аяқтаушы фаза, бөліктерді біріктіріп, ұя соғумен тоқталады. Аяқтауыш фазаға неғұрлым алыс болған сайын, соғұрлым үйрену, индивидуалды тәжірбие жинақтау мүмкіндігі мол болады. Инстинктті әрекеттің 2 фразасы толық берілмейді. Кейде ізденуші фаза теріс өтуіде мүмкін – сыртқы орта тітіркендіргішінен бас тарту не қашу болып табылады. Кейде аяқтаушы фаза ізденуші фазаны болдырмай-ақ бастала береді, ал кейде ізденуші фаза өз ағымынанауытқып, оны бөтен аяқталуы мүмкін.
- Инстинкттік құрылыс жәнеқарым-қатынас, оның психикалық бейнеленуі.
Бәрімізге мәлім жануарлар бір-бірімен байланысқа түседі. Бұл негізінен көбеюге байланысты. Сонымен қатар, бір түрдің өкілдері (жиі, көбіне жағдайын жақсы жерге жинақтайды. Қоректің молдығы, тұратын мекені, ортаның физикалық параметірлері, осындай т.б. жағдайларда ағзалар арасында өзара байланыс пайда болады. Соның негізінде, эволюция процесінде қарым-қатынас құбылысы анықталған. Бірақ ұрғашымен еркек арасындағы қатынастың бәрі жағдай жақсы жерде жануарлардың бірінің тіршілік етуінің барлығын қарым-қатынас деп атай алмаймыз. Қарым-қатынас бір түрден екіншіге ақпаратты беру функциясын атқаратын құқықтық ерекше формаларын айтамыз.
Қарым-қатынастың маңызды элементі ақпарат алмасу, коммуникация болып табылады. Мұнда коммуникативтік әрекет тану қызметін (түрін, жынысын, анықталады. Жануарлардың физикалық күйі туралы хабарлау (аштық, жыныстық қозу және т.б.) немесе басқаларды қауіп төнгені туралы хабардар ету, қорек бар жерді, демалатын жерді т.б. тапқанын қабарлау. Әрекет механизмдері (зоопрогматика)бойынша қарым-қатынас формалары информацияны берумен ажыратылады. (оптикалық, аксусикалық, химиялық, тактильді және т.б.), бірақ адамдардан айырмашылығы барлық жағдайларда тұйық жүйені құрайтын, яғни «жануарлар»-«экспедиент» сигнал жіберуші, және оны «жануарлар»-перепиент» қабылдайды.
Оптикалық қаржы-қатынастар жануарлар бір-бірне денесінің бір бөлігі арқылы қарым-қатынас жасайды (ашық түсті өернектері арқылы, ісінуі арқылы, қанаты мен шашатарының тұруы және т.б.). Алғашқы әрекеттер метеологияда («автоном-автотом әрекеттер, ал 2-ші сигналәрекеттер, аллохтомал» деп аталады). Дәстүрлі әрекеттер жануарлар арасында диалог ретінде өтеді. Олар көбеюде («неке жұптастығы») және күресте жиі көрініп отырады. Жануарлардың ішкі күйін, психикалық және физикалық қасиеттер айқындайды.
Инстиктивті құрлық сипаттамалары ең алғаш рет ХVІІІ ғасырдың ортасындағы Бюффон, Реомюра, Леруа, Альбрехт, Гаппер, Реймарустың еңбектерінде келтірілген. Олардың ой-пікірлерін жинақтай келе, мынадай анықтама беруге болады: жеке-дара тәжірибемен анықталатын құқықтық барлық актілері және жануарлардағы олардың бірдей орындалуын «инстинкт» деп қарастырукерек.
Инстинктті әрекеттер қасиеттері туралы мәліметтерге сүйене отырып, К.Лоренц олардың ішкі механизмдері туралы бірнеше жағдайлар ұсынды. Бұл жағдайлар бойынша, жануарлар қоздырғышын қанағаттандыру мақсатында негізгі тітіркендіргіштерді белсенді түрдеіздену болып табылады.
Бұл комппекс «әрекеттің спецификалық энергиясы» деп аталады.
Лоренцтің инстинктті әрекеттерің, ішікі механизмдергипотезасын талдай келе, мынаны байқау қиын емес, ол өзінің болымысы жағынан инстинкттің рефректоры табиғатынан жақын келеді. Гуморальды факторлардың әсерімен туындайтын орталық жүйке жүйесінің қозғыштығын арттыру ағзаның физиологиялық өзгерістерімен байланысты жүйке жүйесінің қозу табалдырығын әрекеттің инстинктті раекциясын тудыратын қозғыштықтарға дейін төмендеді.
Инстинктті әрекетті жүзеге асыруда «спецификалық энергия» рөлін гормондар атқарады.
Олар, көбіне, жануарлар әрекетінің мерзімдік өзгерістерінде үлкен рөл атқарады.