Батыс көптеген уақыт бойы психологтарға Азия, Африканың эталоны болып табылады. Сондықтан олар ойлаған нәтижелері батыстың теорияларымен сәйкес келмесе, онда нәтижелері дұрыс емес. Г.Триандистің айтуы бойынша, оларда толымсыздық комплексі қалыптасқан.
Сонымен қоса көптеген мәдениетте салмақтылық өте жоғары бағаланған, бірақ Батыста емес, сондықтанда Батыс емес психологтар өздерінің Америкалық құрбыластарын көптеген уақыт бойы айтпаған болатын: «Сендердің теорияларың қате болмаса , әмбебап емес». Ең біінші болып жапондықтар айтқан. Содан кейін өзге елдердегі әлеуметтік психологтар нәтижеге келді, олардың мүшелеріне көзбен қарауға тырысты және әлеуметтік, мәдениеттік контексті сынай отырып – нормалар құндылықтар нақты этникалық жалпылықты міндеттейді.
Батыста жаңа жағдайға келді және де әлеуметтік-мәдени зерттеулерге өте үлкен жауапкершілікпен қарайтын болды. Салыстырмалы мәдени әлеуметтік психологияның алдында тұрған негізгі топтастырылулармен ерекшеленеді. Солардың ішінде ерекше-әмбебаптықты тексеру әлеуметтік-психологиялық теорияларда көрінді. Бұл есепке Дж. Берри былайша атау берді: «Өзгеріс және тексеріс». Психологтар өздерінің жорамалдарын өзгерткісі келеді, этникалық топтарға тексеру үшін көпшілікте қабылдайтындығы барлық мәдени-контекстерде байқалады. Екінші себебі, салыстырмалы-мәдени психологияда тұрған, психологиялық өзгерістерді зерттейтін, батыста қабылданбайды – шектелген мәдени тәжірибеде. Бұл есептерді шеше қойып соңғы мақсатқа жетуге болады, жинап алып және нәтижесінде әмбебап әлеуметтік психологияға негізделді.
Г. Триандистің көқарасы бойынша, күшті нәтижелер комплексті emic-еtic қолданылады, etic категориясы және еmіс тәсілі пайдаланылады.
Батыс көптеген уақыт бойы психологтарға Азия, Африка және Латын Америкасының эталоны болып табылады. Сондықтан олар ойлаған нәтижелері батыстың теорияларымен сәйкес келмесе, онда нәтижелері дұрыс емес. Г.Триандистің айтуы бойынша, оларда толымсыздық комплексі қалыптасқан.
Сонымен қоса көптеген мәдениетте салмақтылық өте жоғары бағаланған, бірақ Батыста емес, сондықтанда Батыс емес психологтар өздерінің Америкалық құрбыластарын көптеген уақыт бойы айтпаған болатын: «Сендердің теорияларың қате болмаса , әмбебап емес». Ең біінші болып жапондықтар айтқан. Содан кейін өзге елдердегі әлеуметтік психологтар нәтижеге келді, олардың мүшелеріне көзбен қарауға тырысты және әлеуметтік, мәдениеттік контексті сынай отырып – нормалар құндылықтар нақты этникалық жалпылықты міндеттейді.
Арабтар этнопсихологиясы мыңдаған жылдар бойы әр түрлі сипаттағы қысым салдарынан өзінің қалыптасу жолында бірталай өзгерістерге ұшырады. Қалыптасуға әсер еткен факторларының бірі Исламның — құндылықтар жүйесі және дүниені қабылдау тәсілі ретінде пайда болуы.
Ерекше факторлардың бірі- бұл Исламға дейінгі мәдениет және өркениеттің айтарлықтай ізі: фараондар тұсындағы Мысыр, Қос өзен, Византия, Иран мәдениеттері, сонымен қатар араб дүниесіне сіңісіп кеткен финикийліктер үлесін тигізді. Гректер де (арабша “рум”) араб халықтарының этнопсихологиясының және олардың менталитетінің қалыптасуына әсерін тигізді. Әсіресе, грек философиясы және оның өкілдері Платон мен Аристотель және де басқа эллиндік ойшылдарының пікірлері арабтардың дүниетанымын кеңейтті. Еуропалықтардың қосқан үлесіне келетін болсақ, эллиндердің методологиясы арабтардың өз өздерін тауып, идентификациялануына әкелді. Ендігі олар Исламды легитимді деңгейге жеткізді.
Батыста жаңа жағдайға келді және де әлеуметтік-мәдени зерттеулерге өте үлкен жауапкершілікпен қарайтын болды. Салыстырмалы мәдени әлеуметтік психологияның алдында тұрған негізгі топтастырылулармен ерекшеленеді. Солардың ішінде ерекше-әмбебаптықты тексеру әлеуметтік-психологиялық теорияларда көрінді. Бұл есепке Дж. Берри былайша атау берді: «Өзгеріс және тексеріс». Психологтар өздерінің жорамалдарын өзгерткісі келеді, этникалық топтарға тексеру үшін көпшілікте қабылдайтындығы барлық мәдени-контекстерде байқалады. Екінші себебі, салыстырмалы-мәдени психологияда тұрған, психологиялық өзгерістерді зерттейтін, батыста қабылданбайды – шектелген мәдени тәжірибеде. Бұл есептерді шеше қойып соңғы мақсатқа жетуге болады, жинап алып және нәтижесінде әмбебап әлеуметтік психологияға негізделді.
Г. Триандистің көқарасы бойынша, күшті нәтижелер комплексті emic-еtic қолданылады, etic категориясы және еmіс тәсілі пайдаланылады.
Бүгінгі таңдағы араб дүниесі 21 мемлекеттен тұрады. “Бес саусақтың бәрі бірдей болмайды” дей келе, әр елдегі арабтың да психологиясы, көзқарасы, дүниетанымы алуан түрлі. Алайда, араб халқының өздеріне тән және де басқа этностарға ұқсамайттын өзіндік этнопсихологиясы бар. Олардың ең бастысы дінге қатты беріліп кеткендерінде, сонымен қатар елдеріндегі айтарлықтай жақсы, кейбір аймақтарда (Сауд Арабиясы) тіптен бай экономикасының (мұнай, бағалы тастар, гауһар, меруерт) арқасында олар басқа халықтардан өздерін биік санайды. Мысалы, Сауди елінде бала туғаннан бастап оған арнайы есепшот ашады, статистика ақпараттары бойынша әрбір төртінші Сауд Арабия тұрғының жеке ұшағы бар, оларда егер де сен бұрыннан тұрғын (автохтон) болсаң, жұмыс істеуіңе болмайды, міндетті түрде сенің қызметшілерін болу керек.
Тағы бір қызық жайт — олардың психологиясында егер де сен кешіксең, бұл ешқандай да ыңғайсыз немесе ұятсыз нәрсе емес, олардың түсініктерінде сен кінәлі емессін, Аллаху Акбар солай шешті және де кешіккен адамға қарсы шығуға болмайды, бұл — сен Құдайға қарсы шықтың деген сөз.