Радиохабарларын тілдік бейнелеу және акустика

Радиохабарларын тілдік бейнелеу он бұқаралық өзгеше апарат құралы екендігі мен тығыз байланысты.Әдетте тімен безендіру,бейнелеу тек баспасөзде ғана емес,электронды апарат құралдары радио мен телевидениеге де қатысы болып келеді.Радиода тілдік безендіру,бейнелеу,ажарлау,мәнерлеу хабарлардың сапасын араттырып,көркемділігін күшейтеді.Бұл орайда лингвистиканың теңеу,эпитет,метафора сияқты бейнелеу құралдарынкеңнен әрі жан – жақты қолдану тиімділікке жеткізеді.Ойдың логикалық әсерін пайдалана отырып,тыңдарманның немесе көрерменнің назарынаудару,қызықтыру,тартымды сөйлеу компаненттерді орныфмен әрі қажетіне қарай қолдану табысқа жеткізбек.

Тілдік безендіру – радиохабарларының көркем шығуына қызмет ететін фактор.Сондықтан тіл бояуларының тартымды шығуына күш салып, ізденістер жасау лазым.Хабар көркемдігі сапалы болсак, тыңдаушыға да он берер әсері зор болта.Бұл орайда лиризмнің орны ерекше екендігін ескерген жөн. Ліризм – адамның көңіл – күйі мен ой сезіміне қозғау салады.Ал бұл жадай радио тыңдаушы үшін аса қажет.Өйткені дәл осындай арақатнас ронату,тыңдаушы мен жүргізушінің немесе автордың,радиожурналистіңа расында белгілі бір байланыс орната білу де таптырмайтын қасиет.

Кез келген хабарды құрғақ тімен жүргізу табысқа жеткізбейді.Сондықтан эфирде сөйлеу мәнерінің мән- маңызын ұмытпау керек.Аз сөзбен көп мағана беру,ойдың ұтымды болуын ойлау,сөздердің астарлы, мәнді шығуын байыптау қажет.Сөз дәл,айқын,анық рол атқарып,тыңдаушы ұғымына сай келуін қарастыру абзал. Сонда берілетін әрбір хабар немесе жанр түрлерінің тілдік бояулары өздеріне тән,лайықты жағдайында көрініс береді.Саяси хабар мен көркем хабардың өз орны бар.Бұларда тілдік бояулрды қолдану бірдей емес.Саяси хабарды тым көркемдеп жіберу де жараспайды.Сондықтан әрбір хбар түрлерінің өз табиғатын ескеріп отыру талабы туындайды.Тіл – ойдың көрінісі.

Алр адиохабарларын безендіру үшінтағыда бір жол – акустика болта.Акустика радио мен телевидениеде ерекше рөл атқарады.Акустика- тіл әуезі туралы ілім. Ол гректің „естілу”деген сөзінен шыққан термин.Акустика термині физикада да қолданылады.Бірақ радио мен телевидениедегі акустиканың орны мен қызметі бөлек.Ол хабарларын дұрыс жасалуына әрер ететін фактор.Акустика арқылы дыбыстардың бөлмеде немесе балада қалай естілетінін байқаймыз.Ал мұның өзі микрафон қолданылатын, дыбыс, сөз жазылатын және эфирден берілетін апарат құралдары үшін кереруді қажет ететін жайт.Сөз дыбыстары мен табиғатта кездесетін заттар қақтығысынан туатын жаңалықтар болып жатады.

Ради ода хабарларды акустикалық безендіру құралдары – сөз дыбысы, шу, музика, монтаж болып есептеледі. Яғни, хабар ішіндеәртүрлі дыбыстарды дұрыс алудың реті бар.

Акустиканың кейбір белгілері мынандай :

  1. Дыбыстың күші – мұнда дыбыс діріліні қарқыны рөл атқарады.
  2. Дыбыстың ырғағы – мунда дыбыстың дірі ліні санына байланысты айқындалады.
  3. Дыбыстың әуені – мунда дыбыстың естіллу толқынына байланысты болып келеді.
  4. Дыбыстың созылмалылығы – мунда дыбыс ұзақтылығымен қысқалылығы ескері леді.

Міне, осылайша ради ода акустиканың айрықша орын алатынын байқау қиын емес.Өйткені, радиохабарлары дыбыстарға негізделіп жасалатыны белгілі.

Ради ода тілдік безендіру фонетика мен орфоэпияның заңдылықтарын ескере отырып жасалады.Және оған акустика заңдылықтары қоса пайдаланылады.