Тілдік стилистиканың құрлымы

Сабақтың мақсаты: студенттерге стилистиканың құрылым жөнінде түсінік беру.

Тілдің стилистикалық құрылымын қазақ тілінің лексикасы және оның түрлері, фразеологизмдер, бейтарап лексика, сөйлеу тілінің лексикасы, қарапайым сөздер, диалектизмдер, кәсіби сөздер, кітаби лексика, көнерген сөздер мен неологизмдер. Сөздің экспрессивтік және эмоциональды бояуы, сөздің мағынасы метофра, метаномия, синедоха, омоним, синоним, антонимдер енеді. Стилистика — ең алдымен стиль туралы ғылым. Стильден белгілі бір тілдегі лексикалық, грамматикалық, фонетиткалық тәсілдердің қолдану қағидаларын (принциптерін) айтамыз. Бір ұғымды айтып не жазып жеткізу үшін қажетті тілдік тәсілдерді сұрыптап қолдануға болады. Бұл ретте әсіресе тілімізідегісинонимдер мен оның нұсқалары (варианттары) көбірек пайданылады. Мұндай синонимдердің түрі әр алуанлексикалық синонимдер мен фразалогиялық сионимдер (варианттар) мен синтаксистік синонимдер. Синоним сөздердің бәрі сөйлеуде әр түрлі сипатын білдіреді. Әр түрлі жағдайда қолданылады. Сондықтан олардың мағыналық реңктері біркелкі емес. Бірі жағымды, бірі жағымсыз, бірі кекесінді, бірі тұрпайы (дөрекі) реңкде қолданылатынын байқау қиын емес. Мысалы, айту, сөйлеу, міңгірлеу, күмілжу, мыңқылдау, мылжыңдау, көпіру, көку, отау, бөсу т.б.

Стилистиканың басты мақсаты және сөздер мен грамматикалық тұлғалардың сондай – ақ синтаксистік конструкциялардың қлданылу заңдылықтарымен экапрессивтік сапасын айқындай болып табылады. Олай болса, грамматикалық стилистиканың басты міндеті — грамматикалық категориялар мен ситкасистік конструкциялардың мәні мен мағынасын айқындау сол мән- мағынаның туу, пайда болу тәсілдерінкөрсету және жеке тұлғалар меншумақтардың қолданылужүйесі мен формасын белгілеу . Осы міндеттер тұрғысынан келгенде, стилистиканың